Schilderijenrestauratie
Een omvangrijk project dat het Stedelijk Museum recent uitvoerde was de restauratie van vijf neoplastische composities van Piet Mondriaan, die hij in de jaren 1920 tot 1931 in Parijs schilderde.
MONDRIAANPROJECT
De schilderijenrestauratoren deden voorafgaand aan de restauraties uitvoerig onderzoek naar de ideeën van de kunstenaar, zijn gebruikte materialen en zijn manier van werken. Aan de hand van literatuur, brieven van de kunstenaar, archieffoto’s en gesprekken met Mondriaanspecialisten reconstrueerden de restauratoren de geschiedenis van deze schilderijen.
NAUWKEURIGE STUDIE
Met microscoop, röntgenfotografie, ultraviolet- en infrarood is de schildertechniek nauwkeurig bestudeerd. Met nondestructief röntgenonderzoek kon vastgesteld worden welke pigmenten Mondriaan gebruikt heeft. Het was ook belangrijk om te weten waarmee en door wie de schilderijen in het verleden gerestaureerd waren en in hoeverre deze restauraties het oorspronkelijke uiterlijk hadden veranderd.
Uit het onderzoek bleek dat alle schilderijen voor restauratie in aanmerking kwamen. Bij één van de werken betrof het slechts oppervlaktereiniging en bij een ander vernisafname. Bij andere werken was het belangrijk eerdere restauraties te corrigeren: bij drie composities werd in het verleden een extra linnen doek aangebracht met een was-harsmengsel. Daarbij zijn de originele randen zwaar beschadigd en vervolgens overschilderd. Na deze restauraties zijn de doeken op andere wijze dan door Mondriaan beoogd op hun spieraam gespannen. Ook waren in een aantal gevallen de lijsten verdwenen of aangepast.
Het doel van de restauraties was om de composities weer zo dicht mogelijk terug te brengen naar het door Mondriaan bedoelde uiterlijk. Ook het herstel van bijbehorende lijsten was belangrijk: vorm, kleur en hoekverbindingen werden door Mondriaan zelf bepaald en de lijsten werden door hem getimmerd en geschilderd.
PREVENTIEVE CONSERVERING
De schilderijen en hun lijsten zijn fragiel en gevoelig voor stof en klimaatschommelingen, vooral de door Mondriaan gebruikte cadmiumverven. Het is dus noodzakelijk om deze werken in een beschermende vitrine tentoon te stellen. Samen met externe specialisten ontwikkelden de restauratoren een nieuw type glazen vitrine zonder storende houten randen.
