sandberg nu

Ode aan de directeur van het Stedelijk Museum (1945-1963) met als aanleiding een nieuwe publicatie van zijn verzamelbeleid.

Dit najaar is de collectiepresentatie in Stedelijk Museum CS gewijd aan de activiteiten en aankopen van de meest markante directeur die het Stedelijk heeft gekend: Willem Sandberg. Directe aanleiding is de publicatie van het boek ‘Expressie en Ordening’, een uitgebreide studie naar Sandbergs verzamelbeleid.

Sandberg zwaaide van 1945 tot en met 1962 de scepter over het Stedelijk na er eerst conservator te zijn geweest. Hij maakte naam door allerhande vernieuwingen die hij doorvoerde in de destijds vaak nog zo traditionele museumwereld.

Muren werden wit geverfd, hij voorzag het statige gebouw van een restaurant, opende er een bibliotheek waar mensen zich in de materie konden verdiepen, maakte kindereducatie tot een vast gegeven en ontplooide een ongekende tentoonstellingsdynamiek.

Mede onder invloed van het Bauhaus en analoog aan het Museum of Modern Art in New York voerde hij een interdisciplinair verzamel- en tentoonstellingsbeleid, met ruim aandacht voor industriële vormgeving, fotografie, grafische vormgeving en prent- en tekenkunst.

Hij heeft zelfs nog getracht een architectuurafdeling op te zetten, maar dat is nooit gelukt, en er werd verregaand samengewerkt met het Filmmuseum. Ook tekende hij voor de eerste significante uitbreiding van het Stedelijk in jaren: de ‘Nieuwe Vleugel’ aan de Van Baerlestraat, die in 1954 gereed kwam.

De presentatie in Stedelijk Museum CS, die de gehele tweede verdieping van het tijdelijke museumonderkomen nabij het Centraal Station beslaat, gaat uitvoerig in op Sandbergs veelzijdigheid. De centrale presentatie bestaat uit hoogtepunten uit het deel van de museumcollectie dat onder zijn bewind tot stand kwam.

Uitgebreid aandacht is er voor de concretisering van zijn opvattingen over museumeducatie, over het publiek functioneren van het museum en over tentoonstellingsinrichting. Met behulp van audiovisueel archiefmateriaal is er speciale aandacht voor twee spraakmakende tentoonstellingen aan het eind van zijn directoraat: Bewogen Beweging enDylaby.

Daarnaast worden de typografische kwaliteiten van Sandberg, van huis uit grafisch ontwerper, getoond met een grote selectie werken van zijn hand. Sommige collectie-onderdelen worden specifiek uitgelicht: CoBrA en abstracte kunst van onder andere De Stijl en Malevich, waarvoor Sandberg grote belangstelling had, maar ook – en dat is veel minder bekend – voor naïeve en realistische kunst, in het bijzonder voor de Nederlandse kunstenares Charley Toorop.

Ook de plaats die fotografie en industrieel ontwerpen kreeg tijdens zijn directoraat komt aan de orde, en er wordt Bauhaus-gerelateerd werk uit de collectie gepresenteerd. Aan de hand van onder meer historisch filmmateriaal wordt ook de persoon Sandberg op de tentoonstelling tot leven gebracht.

Gegevens publicaties:
Caroline Roodenburg-Schadd, Expressie en ordening. Het verzamelbeleid van Willem Sandberg voor het Stedelijk Museum, 1945-1962

Stedelijk Museum i.s.m. NAi Uitgevers
Vormgeving: Bureau Piet Gerards / Gebonden / Geïllustreerd (kleur en zw/w) / 928 pagina's / Formaat: 17 x 24 cm / Tekst in Nederlands.
ISBN 90-5662-316-8 / EUR 42,00

Ad Petersen, Sandberg. vormgever van het Stedelijk, design Jan van Toorn / Ned. / 192 p. / 215 x 270 mm. / paperback met stofomslag / afb.: 450 / ISBN 90 6450 463 6 / € 37.50

Stedelijk Museum Bulletin nr.4 / 2004
Vormgeving Experimental Jetset, Amsterdam / Nederlands/Engels / 
ISSN 0921-6189 / EUR 5,00. Verschijnt 20 september 2004