zichtbaar afwezig 3e editie

Iconen uit de collectie Stedelijk Museum door studenten Rietveld Academie en Sandberg Instituut op verrassende plekken aan deZuidas, Amsterdam 

Lancering: vrijdag 11 september, 16.30 uur, Gustav Mahlerplein

Is het mogelijk een collectie zichtbaar te maken, terwijl die juist afwezig is…?

Dat is het uitgangspunt van het projectZichtbaar Afwezig, een samenwerking tussen het Stedelijk Museum, de Rietveld Academie en het Sandberg Instituut. In deze derde editie maken studenten aan de Amsterdamse Zuidas iconen uit de collectie moderne kunst en vormgeving van het Stedelijk op zeer ongewone wijze zichtbaar. Zij reageren op iconen van onder meer Marcel Duchamp, Claes Oldenburg, Bruce Nauman, Anselm Kiefer, Jeff Koons, Mario Merz en Daniel Spoerri.

Na eerdere succesvolle edities vanuit het centrum van de stad en rond de RAI tijdens Art Amsterdam, worden de projecten nu nagenoeg allemaal in de omgeving van de Zuidas gerealiseerd. De omgeving van dit drukbezochte zakelijke centrum van de stad biedt de kunst, zeker in de huidige economische omstandigheden, een ongewone context. De aanwezige hoogbouwpanden zijn veelal gerelateerd aan het internationale financiële verkeer – hoe houdt de kunst zich in dit verband staande? De ingrepen die de kunstenaars in de openbare ruimte maken, laten veel ruimte voor interpretaties en associaties van de kant van de kijker.

Voorbijgangers worden vanuit de verte al geconfronteerd met Viola Renates interpretatie vanSoft Ladder, Hammer, Saw and Bucket van Claes Oldenburg. Oldenburg riep met zijn alledaagse, harde voorwerpen – uitgevoerd in stof – vervreemding op. Renate (Sandberg Instituut) benadrukt de kracht van alledaagse objecten door een papieren ladder, hamer, zaag en emmer te hangen aan façades van grote kantoorgebouwen.

Dichtbij De Bouwkeet van het Stedelijk Museum, die van 2 tot en met 19 september op het Gustav Mahlerplein staat, is een project te vinden dat gebaseerd is op werk van Jeff Koons. Matthias Schreiber (Sandberg Instituut) voert KoonsUshering in Banality veel groter dan het origineel, uit in een opblaasbare variant. Het werk krijgt daarmee een conceptueel karakter. Een verwijzing naar Koons, die zelf verschillende inflatables heeft gemaakt. In de versie van Schreiber zweeft Koons kritiek op de consumptiemaatschappij nu vrij in het zakencentrum van Amsterdam.

Maartje Smits (Rietveld Academie) zal met voetbalveldkalk op een grasveld aan de Gustav-Mahlerlaan de naam bbbbbbrrrrrruuuuuucccccceeeeee schrijven. Vanaf grote hoogte is dit woord pas echt goed te zien. Het is een verwijzing naar My Name as Though It Were Written on the Surface of the Moon van Bruce Nauman. Zo verschijnt de naam van een kunstenaar te midden van alle merken en brandsvan de Zuidas. De suggestie van het handschrift verleent de naam een persoonlijk karakter, wat extra afsteekt tegen de onpersoonlijke omgeving.

Vincent Verhoef en Caroline Ruijgrok (Rietveld Academie) lieten zich inspireren door Gordon Matta-Clark, die in de jaren zeventig op spraakmakende wijze gebouwen bewerkte door uitsneden te maken in gevels, daken en vloeren. Daarmee werden ze kunstobjecten, waar doorheen gelopen moest worden. Verhoef en Ruijgrok voeren dit concept nog verder door: zij zullen aan de zuidkant van de Gustav Mahlerlaan een houten tuinhuisje ophangen aan een hijskraan en het bij de opening op 11 september op de grond uiteen laten vallen. De overblijfselen zullen blijven liggen zolang het project loopt.

Femke Herregraven (Sandberg Instituut) gaat uit van het schilderij Innenraum van Anselm Kiefer, vol verwijzingen naar de beladen geschiedenis van Duitsland. Zij richt zich in het bijzonder op de foto die Kiefer gebruikte van het gebouw van de Berlijnse Rijksdag van Albert Speer. Herregravens bewerking van 15 bij 9 meter laat zien hoe de status van een gebouw kan veranderen. Het werk van Kiefer verwijst naar idealistische architectuur en heeft politieke connotaties – hoe zit het met de architectuur op de Zuidas?

Henrik van Leeuwen (Sandberg Instituut) bouwt naar aanleiding van From Honey to Ashes vanMario Merz een iglo met documenten die betrekking hebben op de huidige financiële crisis. Hij voegt daar handgeschreven teksten aan toe: de cijferreeks van Fibonacci, gezien als de maat van de natuur. Merz zag de iglo als de behuizing van de nomadische mens. Zijn er mensen die het aandurven te bivakkeren in deze iglo op de Zuidas? Zijn er oermensen te vinden in dit gebied? Kun je als mens in deze omgeving überhaupt in het wild overleven?

Theo van Doesburg maakte in 1923 samen metKurt Schwitters een dadaïstische triomftocht door Nederland. Zij verbonden poëzie, proza, muziek, performance en dadasofie met beeldende kunst. Hieraan terugdenkend houden Linde Keja en Willem Sjoerd van Vliet (Rietveld Academie) op woensdag 23 september opnieuw een Dada soirée, en wel op exact dezelfde locatie als toen: Theater Bellevue aan de Leidsekade. Bekenden uit de literatuur en studenten van de afdeling Beeld en Taal van de Rietveld Academie zullen de avond op dadaïstische wijze vorm geven. Ter aankondiging maakten Keja en Van Vliet een affiche dat een directe verwijzing is naar het origineel van Van Doesburg en Schwitters.

Ook het werk Table du restaurant de la City Galerievan Daniel Spoerri houdt verband met een ludiek samenzijn: het werk is het letterlijke restant van een diner in een Zürichse galerie in 1965. Als antwoord op dit icoon organiseert Sjim Hendrix (Rietveld Academie) op de openingsavond vanZichtbaar Afwezig een groots diner met uitheemse ingrediënten in het gebouw van Vesteda aan de Claude Debussylaan.

Alma Mathijsen (Rietveld Academie) neemt de filmGordon’s Makes us Drunk van kunstenaarsduoGilbert & George als uitgangspunt voor haar project. Bij de film hoort een zeer indringend, haast gekmakend geluid. Er is aan te ontsnappen, bijvoorbeeld met een Lucky Strike en een glas Gordon. Mathijsen heeft ze voor de bezoekers neergelegd. Er bestaat wel het gevaar dat het met hen dan net zo afloopt als met de hoofdrolspelers in de film… (project onder voorbehoud)

Marcel Duchamp ontwierp in de jaren veertig van de vorige eeuw een koffertje met miniatuur-replica’s van zijn kunstwerken: La boîte-en-valise. De kunstenaar dacht dat wie zijn miniaturen zag, ook de originele werken zou willen zien. Roberta Petzoldt (Rietveld Academie) vond het een geniaal concept en zette het om naar een filmpje van een kunstenaar die zijn koffer met kunst aan de man brengt, om mensen te verleiden ook het origineel te gaan zien. De film is te zien op het scherm van het Contemporary Art Screen Zuidas, nabij station WTC.

Niet op de Zuidas maar op Amsterdam Centraal worden passanten in de centrale onderdoorgang getrakteerd op dadaïstische reizigersinformatie. Sleutelwoorden zijn, net als bij de dadaïsten negentig jaar geleden: verwarring, nonsens en kakafonie. De lichtbakken zullen de reizigers in ieder geval een andere (denk)richting aanbieden. Een project van Linde Keja & Willem Sjoerd van Vliet (Rietveld Academie).  

Doorlopend onderdeel van Zichtbaar Afwezig is Me at the Stedelijk. Dankzij Isabel Lucena (Sandberg Instituut) kan de bezoeker zich via een green screen in De Bouwkeet laten projecteren in één van de zalen van het oude Stedelijk Museum. En zo is het mogelijk weer oog in oog te staan met favoriete werken van onder meer De Kooning, Kiefer, Warhol, Lichtenstein en Karel Appel. De foto is op te halen op de site: www.stedelijkindestad.nl/meatthestedelijk. 

De Bouwkeet van het Stedelijk is tijdens deze derde editie van Zichtbaar Afwezig van 2 tot en met 19 september te vinden op het Gustav Mahlerplein. De programmering is wederom afgestemd op de locatie, met onder meer het Urban Screen Festivalin samenwerking met het Virtueel Museum Amsterdam in het weekend van 4 en 5 september en diverse workshops, lunchlezingen en bijeenkomsten. Het volledige programma is te vinden op www.stedelijkindestad.nl.  

Met Zichtbaar Afwezig wil het Stedelijk enerzijds een groot publiek herinneren aan of kennis laten maken met de collectie van het museum, en anderzijds de band met het kunstonderwijs op een inspirerende wijze continueren. Curator van het project is Marten Jongema van het Stedelijk Museum.

Bij het project hoort een gratis programmaboekjemet de achtergronden van de projecten en de volledige route, verkrijgbaar bij De Bouwkeet van het Stedelijk Museum en te downloaden via www.stedelijkindestad.nl. Zichtbaar Afwezig is onderdeel van Stedelijk in de Stad, waarmee het Stedelijk zich tijdens haar nomadische periode manifesteert. De tentoonstelling is te volgen via www.stedelijkindestad.nl. 

Zichtbaar Afwezig wordt mogelijk gemaakt door:  

Rietveld Academie, afdeling Beeld en Taal 
Sandberg Instituut, afdeling Ontwerpen 

Gemeente Amsterdam
VSB fonds
Amsterdams Fonds voor de Kunst
Zabawas

Zichtbaar Afwezig 3^e editie wordt gerealiseerd met medewerking van:

Theater Bellevue
Consortium Royaal Zuid / Bouwfonds Kunststichting
Consortium 4
CASZ [Contemporary Art Screen Zuidas]
Stadsdeel Zuideramstel
Vesteda
Virtueel Museum Amsterdam
WTC
Zuidas Amsterdam

Noot voor de redactie:  

U bent van harte welkom om de lancering bij te wonen op vrijdag 11 september om 16.30 uur, aan het Gustav Mahlerplein. 
Voor aanmeldingen en meer informatie: Press Office, tel. 020 – 573 26 56, pressoffice@stedelijk.nl