Zeldzaam werk van pionier Hannah Höch aangekocht

Het Stedelijk Museum Amsterdam verwerft met dank aan de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Helze Fonds) en het Mondriaan Fonds de collage Aus der Sammlung: Aus einem ethnografischen Museum no. IX (ca. 1929) van kunstenaar Hannah Höch. Ze behoort als uitvinder van de fotomontage en vanwege haar scherpzinnige blik op de maatschappelijke ontwikkelingen tot de avant-garde van de vroege twintigste eeuw. Het aangekochte werk laat zien dat humor en experiment gecombineerd met een kritische houding bijna honderd jaar later nog steeds eigentijds aanvoelt. Het werk is vanaf 18 mei te zien in de nieuwe tentoonstelling MODERN. 

Hannah Höch (1889-1978) was een Duitse kunstenaar en nauw verbonden aan de Dada-beweging. Ze staat vooral bekend om haar revolutionaire werk in fotomontages. Höch knipte foto's uit geïllustreerde tijdschriften en modebladen en combineerde deze tot surrealistische composities. Met humor daagt ze traditionele opvattingen over gender en identiteit uit. Vaak reageert haar werk op politieke en sociale kwesties van haar tijd, zoals de positie van vrouwen in de samenleving en de opkomst van het Nazisme. De rebelse en kritische geest van het interbellum is duidelijk terug te zien in Höchs gedurfde composities van alledaagse beelden uit de massamedia. Door haar radicale experimenten leverde ze een grote bijdrage aan de artistieke beeldtaal van de avant-garde, die tot op de dag van vandaag doorklinkt. 

In Aus der Sammlung: Aus einem ethnografischen Museum no. IX, een fotomontage uit een serie van zeventien werken, combineerde Hannah Höch beelden van de toenmalige Berlijnse politiechef Karl Zörgiebel met een Egyptische torso en vrouwenbenen. Het werk is ontstaan als reactie op de bloedige onderdrukking van de traditionele arbeidersoptochten in Berlijn in 1929. Zörgiebel verbood de optochten en gaf het bevel in de menigte te schieten, wat leidde tot dertig doden en tientallen gewonden. Als protest maakte Höch een collage, waarin ze speelt met gender-rollen en onze blik op ‘mannelijkheid’ en ‘vrouwelijkheid’. 

Rein Wolfs, directeur Stedelijk Museum Amsterdam: “Het is zeer ongebruikelijk dat een werk uit deze serie op de markt verschijnt en nu in bezit komt van een Nederlands museum. Andere collages uit deze reeks bevinden zich in internationale musea als het MoMA en Centre Pompidou. We zijn de Vereniging Rembrandt en het Mondriaan Fonds enorm dankbaar dat een kunstenaar van dit formaat aan de collectie wordt toegevoegd. Dankzij hun ondersteuning kan het Stedelijk meer werk van vrouwelijke kunstenaars uit de vorige eeuw tonen. Hannah Höch heeft een belangrijke plaats in de kunstgeschiedenis en krijgt binnenkort een prominente plek in onze groots opgezette tentoonstelling Modern. Toekomstig zal de aanwinst met regelmaat in onze vaste collectie te zien zijn.” 

Geert-Jan Janse, directeur Vereniging Rembrandt: “De aankoop van deze scherpzinnige collage van Hannah Höch past uitstekend in het verzamelbeleid van Stedelijk Museum Amsterdam. Het museum werkt met lef en ambitie aan het dichten van collectie-hiaten, met een focus op vrouwelijke kunstenaars en kunstenaars uit niet-westerse landen. Eerder steunde de Vereniging Rembrandt ook de aankoop van El Anatsui’s In The World But Don't Know the World en die van de installatie Guess Who’s Coming to Dinner Too? door patricia kaersenhout. Met deze belangrijke aankoop is het werk van Höch beter vertegenwoordigd in Nederlandse collecties en kan een breder publiek kennis maken met haar werk. Graag bedank ik onze leden die met hun betrokkenheid bij het openbaar kunstbezit dergelijke aankopen mogelijk maken.” 

Eelco van der Lingen, directeur Mondriaan Fonds: “Aus einem ethnografischen Museum is een van de meest uitgesproken en radicale series binnen het oeuvre van Hannah Höch. Als pionier in de montagetechniek gebruikte Höch collages om sociaalkritische boodschappen over te brengen, die zowel vanuit kunsthistorisch als hedendaags perspectief relevant zijn. Bovendien is er binnen de Collectie Nederland relatief weinig verzameld op het gebied van Dada, met name van vrouwelijke kunstenaars. De aankoop is daarmee een belangrijke aanwinst voor de Nederlandse kunstcollectie en het Nederlands publiek.” 

In de collectie

Het werk van Hannah Höch sluit in de collectie naadloos aan bij tijdgenoten George Grosz en Kurt Schwitters, maar ook bij het werk van andere interbellum-kunstenaars. De aankoop geeft samen met Grosz, Schwitters en anderen een completer beeld van de Dada-beweging, die zowel de kunstcanon als de gevestigde orde trotseerde. Bijna honderd jaar na dato blijven Höchs werken tot op de dag van vandaag relevant. Haar werk raakt actuele vraagstukken over de positie van de vrouw en de vrouwelijke kunstenaar, de relatie tussen modernisme en buiten-Europese kunst, en het fenomeen ‘othering’. 

Over de tentoonstelling Modern

  De tentoonstelling MODERN werpt vanaf 18 mei in het Stedelijk nieuw licht op 19de- en vroeg 20ste-eeuwse moderne kunstenaars en ontwerpers die niet alleen voor de elite wilden werken, maar zoveel mogelijk mensen wilden bereiken. Een verhaal over de verbondenheid van esthetiek en ethiek, waarin ook de wisselwerking tussen Europese en buiten-Europese kunst en vormgeving aan de orde komt. Met werk van o.a. Van Gogh, Thonet, Millet, Jozef Israëls, Breitner, Robertson, Valadon, Jan Toorop, William Morris, Berlage, Léger, Cassandre, Krull, Breuer en anderen, en objecten uit onder meer Marokko, Indonesië en Fiji.

Noot voor de redactie

Aus einem ethnographischen Museum no. IX (ca. 1929) van Hannah Höch is verworven met de steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Helze Fonds) en het Mondriaan Fonds. 

Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de Press Office van het Stedelijk Museum, pressoffice@stedelijk.nl 

Perspreview

Woensdag 17 mei organiseert het Stedelijk Museum een perspreview voor de tentoonstelling MODERN. De aankoop van Hannah Höch krijgt een prominente plek in de tentoonstelling en is dan voor het eerst te zien. Meld je aan door te mailen naar pressoffice@stedelijk.nl

Over vereniging rembrandt

De Vereniging Rembrandt geeft Nederlandse kunstmusea al sinds 1883 onmisbare financiële steun voor de aankoop van topkunst. Ook helpt zij bij restauraties en onderzoek. Zodat ons gezamenlijk kunstbezit blijft inspireren en fascineren. De Vereniging Rembrandt kan dit werk doen door de betrokkenheid en vrijgevigheid van haar ruim 17.500 leden. Zij is onafhankelijk, overkoepelend en beschikt over brede expertise.