VAN THONET TOT DUTCH DESIGN

Het Stedelijk laat vanaf deze zomer een ruime selectie van de beroemde collectie vormgeving zien. De meer dan 300 items in de opstelling zijn allemaal in de afgelopen 125 jaar baanbrekend en actueel geweest. De tentoonstelling voert van een van de oudste meubels in de collectie, een bank van Thonet, langs stromingen als de Wiener Werkstätte, de Amsterdamse School en de Scandinavische vormgeving, naar de opkomst van plastic in de jaren 60, het kleurrijke Italiaanse Memphis design uit de jaren 80 en Dutch design dat sinds de jaren 90 succesvol is.

Ook actuele onderwerpen, zoals duurzaamheid en de impact van de coronacrisis op de vormgeving in Nederland, komen langs. En: op sommige meubels mag gezeten worden, zoals op de Crossing Italy-bank van Richard Hutten. De tentoonstelling zal te zien zijn van 25 juli 2020 – 21 maart 2021.

Bekende namen en verrassing

Er is werk te zien van bekende en baanbrekende ontwerpers als Michael Thonet, Gerrit Rietveld, Charlotte Perriand, Verner Panton, Ettore Sottsass, Hella Jongerius, Marcel Wanders en Patrick Jouin. Conservator Ingeborg de Roode koos van bekende ontwerpers soms juist minder bekende stukken: “Ik vind het spannend om het beeld te verbreden, om bijvoorbeeld andere stoelen van Rietveld dan de iconische Rood-blauwe voor het voetlicht te halen. Zijn Aluminiumstoel, midden in de oorlog bijna uit één plaat gemaakt, was heel vernieuwend vanwege de intentie van de ontwerper om hem in een ander materiaal in één keer uit de machine te laten komen, een vooruitwijzing naar de mogelijkheid die kunststoffen later zouden bieden. Onderzoek wijst uit dat wij het prototype in de collectie hebben. En naast het bekende Scandinavische design – licht, hout, organisch – heb ik ook onverwachte, haast barokke stukken gekozen, zoals een fauteuil van opgespoten polyurethaanschuim van Gunnar Aagaard Andersen. Zo laten we bekend veronderstelde stromingen van een heel andere kant zien."

In de collectie van het Stedelijk zijn relatief weinig vrouwelijke ontwerpers vertegenwoordigd, zeker op het gebied van meubelontwerpen, die de kern van deze tentoonstelling vormen. Ingeborg de Roode: "Daarom ben ik blij dat bijna 20% van wat we laten zien van vrouwelijke makers is (inclusief collectieven waarin minstens één vrouw zit), zoals prachtig grafisch werk van de Nederlandse Bertha Bake, een stoel van Charlotte Perriand uit de jaren 50, een hobbelpaard van Gloria Caranica en een bank met bijbehorende tafel van de Deense ontwerpster Nanna Ditzel. Zo presenteren we ook op deze manier een iets diverser beeld van de designgeschiedenis.”

Ontwerpen voor kinderen

In 1965 besteedde het Stedelijk in de tentoonstelling Kinderspel voor het eerst uitgebreid aandacht aan speelgoed en kindermeubilair. Vanaf dat moment zou dit een belangrijk onderdeel van de vormgevingscollectie vormen. In de tentoonstelling is één grote zaal gewijd aan ontwerpen voor kinderen, van onder meer Charles & Ray Eames, Victor Vasarely, Enzo Mari en Ineke Hans. Aan deze zaal is een speciaal ontwerp toegevoegd: samen met het Amsterdamse Hout- en Meubileringscollege schreef het museum een wedstrijd uit om een meubel te ontwerpen voor kinderen van 2 tot 6 jaar oud. Uit 25 deelnemers won studente Rosa Kosto; kinderen kunnen er straks niet alleen zitten op de krukjes van De Crux, maar ook spelen met de onderdelen en zo zelf iets nieuws samenstellen.

Hedendaagse accenten: duurzaamheid en coronacrisis

De tentoonstelling eindigt met hedendaagse thema’s, zoals duurzaamheid, inclusie en democratisering van design. De Sloophoutkast van Piet Hein Eek uit 1990, een vroeg voorbeeld van duurzaam materiaalgebruik, is inmiddels een wereldwijde design-klassieker die veel navolging heeft gekregen. Eek geldt als wegbereider voor het duurzamer gebruik van grondstoffen. Het open design van Jesse Howard is zeer democratisch: hij stelt (digitale) bestanden ter beschikking zodat je zelf met materialen van de bouwmarkt huishoudelijke apparaten kunt make

Impact coronacrisis

In de zaal over Dutch design is ook aandacht voor de impact van de coronacrisis op de vormgeving in Nederland. Ingeborg de Roode: “We waren al van plan aandacht te schenken aan de huidige positie van Nederlandse ontwerpers in de creatieve industrie. Toen kwam de coronacrisis. We hebben samen met BNO, de beroepsvereniging voor Nederlandse ontwerpers, een enquête gehouden over de impact van corona en presenteren de eerste resultaten hiervan. En natuurlijk laten we, deels digitaal, ontwerpen zien die reageren op deze crisis.”

Bas van Beek

Het Stedelijk heeft kunstenaar-ontwerper Bas van Beek gevraagd advies te geven over de inrichting en een hedendaags perspectief toe te voegen. Dat heeft hij gedaan met een aantal bijzondere interventies, waarbij hij speelt met ’citaten’ van designklassiekers: historische ontwerpen van Dagobert Peche (Wiener Werkstätte), K.P.C. de Bazel (Nieuwe Kunst), Lambertus Zwiers (Amsterdamse School) en Nathalie du Pasquier (Memphis) verwerkte Bas van Beek in nieuwe behangsels en animaties die de zalen een eigen sfeer meegeven.

Special features

• De tentoonstelling wordt begeleid door een gratis audiotour waarin gebruikers, liefhebbers en ontwerpers aan het woord komen, waaronder Pharrell Williams, Ingeborg de Roode, Bas van Beek en Wieki Somers.
• Tijdens de tentoonstelling verschijnt de online publicatie van het onderzoek van restaurator Jurjen Creman en kunsthistoricus Rob Driessen naar de Aluminiumstoel van Gerrit Rietveld.
• In 2020 staan verschillende instellingen stil bij het feit dat 50 jaar geleden beeldhouwer en ontwerper Hildo Krop stierf, een van de meest veelzijdige representanten van de Amsterdamse School. Het Stedelijk wijdde in het verleden diverse solotentoonstellingen aan Krop en in de huidige tentoonstelling zijn sculpturen en meubels van hem te zien.
• Van een andere grootheid uit de Amsterdamse School, Lambertus Zwiers, bekend van zijn fabelachtige behangontwerpen, is een monografie van Hans Oldewarris verschenen. Op 4 oktober zal het museum in het public program aandacht aan het boek besteden. Zwiers exposeerde al in 1917 in het Stedelijk en het museum heeft in 2011 een grote collectie van zijn dessin-ontwerpen geschonken gekregen van zijn kleinzoon. Voor het eerst wordt daar nu een ruime selectie uit getoond.

De collectie vormgeving van het Stedelijk Museum Amsterdam

Al bijna 125 jaar stelt het Stedelijk Museum meubels en andere ontwerpen voor het interieur tentoon. Het Stedelijk heeft een internationaal vermaarde collectie moderne vormgeving van ruim 50.000 stukken, bestaande uit toegepaste kunst en industriële en grafische vormgeving. Het Stedelijk begon vlak na de oprichting in 1895 vormgeving tentoon te stellen, en sinds 1934 wordt het ook actief verzameld. Bijzondere gebieden in de verzameling zijn Amsterdamse School, Scandinavisch design, het Italiaanse postmoderne Memphis-design, Dutch design en meubels waarin nieuwe technieken vroeg zijn toegepast zoals 3D-printen. Daarnaast is de collectie Rietveld-meubels omvangrijk en bevat deze vele unieke stukken.

De interventies van Bas van Beek in kader van deze tentoonstelling zijn mede mogelijk gemaakt dankzij de genereuze steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Mondriaan Fonds.

Persbeelden

Creditlines Afbeeldingen:
Vlnr: Michael Thonet, bank Nr. 4 (variatie op Café Daum-ameublement), 1849-1850, prod. Gebrüder Thonet, Wenen; Marcel Wanders, Sparkling, 2010, prod. Magis, Torre di Mosto (IT); Richard Hutten, Stedelijk-stoel (prototype), 2008, uitv. Lensvelt, Breda; Vally Wieselthier, vaas, 1927, uitv. Wiener Werkstätte, Wenen; Ettore Sottsass, tafel Park Lane, 1983, uitv. in beheer van Memphis.
Collectie Stedelijk Museum Amsterdam. Met de klok mee: Michael Thonet, kinderstoel, 1862, prod. Gebrüder Thonet, Wenen; Richard Hutten, Low-res Elephant, 2006, prod. Richard Hutten Studio BV, Rotterdam; Enzo Mari, puzzel 16 animali, 1957, prod. Danese Milano, Milaan; Gerrit Rietveld, kruiwagen, 1923, uitv. G.A. van de Groenekan, De Bilt; Ineke Hans, Office Desk en Chair uit de serie Black Beauties, 2000-2001, prod. Ineke Hans Collection, Arnhem; Satyendra Pakhalé, Lagori – Magis Post-Computer Game (prototype), 2002, uitv. Magis, Torre di Mosto (IT).
Collectie Stedelijk Museum Amsterdam.