the present: the monique zajfen collection

2 juni t/m 16 september 2007

Onder de naam The Monique Zajfen Collection werkt het Stedelijk Museum in samenwerking met The Broere Charitable Foundation aan een collectie van hedendaagse kunst, die in langdurig bruikleen van het museum zal komen. De tentoonstelling The Present, met werk van Marlene Dumas, Thomas Schütte, Neo Rauch, Wilhelm Sasnal, Mike Kelley, Pawel Althamer, Paul Graham, Eija-Liisa Ahtila, Lisa Yuskavage en George Condo, biedt een blik op de eerste aankopen voor deze collectie. De werken drukken ditmaal, in uiteenlopende disciplines, diverse aspecten van la condition humaine uit en stellen de menselijke figuur centraal.

The Monique Zajfen Collection is gekoppeld aan The Vincent Award, de belangrijke tweejaarlijkse prijs voor Europese hedendaagse kunst, en wordt in nauwe samenwerking met het Stedelijk Museum opgebouwd. Het fundament van The Monique Zajfen Collection bestaat uit aankopen van werken van winnaars van The Vincent Award. De collectie wordt uitgebreid met andere aankopen op het gebied van hedendaagse kunst. Het op deze manier tot stand brengen van een collectie ten behoeve van een museum betekent de introductie van een nieuwe vorm van modern mecenaat in Nederland. Dankzij de bruiklenen is het Stedelijk Museum in staat substantieel meer hedendaagse kunst te tonen, die complementair is ten opzichte van de eigen collectie.

Met The Present is voor het eerst te zien wat er sinds 2005 binnen The Monique Zajfen Collection verzameld is. Bij het betreden van de tentoonstelling kijken drie karikaturale figuren, een soort vogelverschrikkers, van het monumentale openingsbeeld van Thomas Schütte dreigend de zaal in. De kale mannen refereren aan de Chinese cultuur, terwijl ze met de dekens om hun schouders ook zwervers zouden kunnen zijn. Ze hebbben The Believer van Marlene Dumas tegenover zich, een portret van een Palestijnse zelfmoordenaar uit haar serie Mankind. Het schilderij maakt duidelijk dat het beeld van mediterrane mannen niet meer waardevrij is wat hun uiterlijk betreft, wij kunnen althans niet meer onbevooroordeeld naar ze kijken. In dezelfde zaal speelt ook Mike Kelley met Mr. and Mrs. Hermaphrodite met conventies, in dit geval met de seksuele kenmerken die bij man en vrouw horen. Wilhelm Sasnal geeft in een serie schilderijen herinneringen aan Japan weer, terwijlNeo Rauch het Pruisische- en DDR-verleden verbindt met de actualiteit.

In de volgende zaal kan de bezoeker plaatsnemen tussen de monitoren van de video-installatie The Dancers van Pawel Althamer. De kunstenaar is viasocial intervention te werk gegaan: hij sloot met dakloze mannen een contract om ze te mogen filmen, naakt hand in hand dansend, een verwijzing naar ontheemd zijn, en naar Matisse. Een paar stappen verder roept Lisa Yuskavagemeisjeskamerromantiek op met een erotisch geladen mierzoet schilderij – haar eerste werk in de collectie van een Europees museum. Het onwerkelijke meisje is badend in een gouden gloed afwezig en onbereikbaar, meer een afbeelding van een curieus ideaalbeeld dan een echt mens.

In de laatste zaal presenteert Paul Graham een ander soort escapisme: hij fotografeerde tieners in discotheken en laat een onthechte generatie zien die de nacht prefereert boven de dag. Eija-Liisa Ahtila en George Condo tonen de mens in (psychische) verdrukking, vermalen tussen de kaken van de moderne maatschappij. Ahtila’s videowerk The Present, tevens de titel van de tentoonstelling, handelt over vrouwen die gekweld worden door obsessies en zichzelf vergiffenis als geschenk zouden moeten geven.