Tentoonstelling Welkom Today

Bijzonder vervolg op veel geprezen fotoboek Welkom in Suid-Afrika uit 1991

18 mei t/m 13 okt 2019

In het Stedelijk Museum Amsterdam is vanaf 18 mei de tentoonstelling Welkom Today te zien van fotografen Ad van Denderen (1943, Nederland) en Lebohang Tlali (1978, Zuid-Afrika). Vijfentwintig jaar na de verkiezing van Nelson Mandela tot president, brengen Van Denderen en Tlali een kritisch vervolg op het veelgeprezen fotoboek Welkom in Suid-Afrika (1991) waarin Van Denderen de laatste dagen van apartheid in het goudmijnstadje Welkom vastlegde. Welkom Today combineert oude en nieuwe foto’s van Van Denderen en Tlali met foto’s gemaakt door scholieren, familiealbums, krantenarchieven en verhalen van schrijver Margalith Kleijwegt. De tentoonstelling is onderdeel van een meerstemmig fotografieproject, geproduceerd door documentaireplatform Paradox.

Welkom Today begint met een e-mail van Lebohang Tlali aan Ad van Denderen. Tlali groeide op in het township Thabong, nabij Welkom, en ontdekte het boek Welkom in Suid-Afrika toen hij in Kaapstad studeerde. Voor het eerst zag Tlali hoe de witte gemeenschap had geleefd tijdens de apartheid. Tegelijkertijd gaven de foto’s uit Thabong hem een gevoel van herkenning. In zijn e-mail aan Van Denderen schreef Tlali: "Deze foto’s zijn genomen in een cruciale periode in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Ik was destijds nog maar twaalf, en er heerste veel onzekerheid. Ik word steeds opnieuw geraakt door uw boek, dat op een of andere manier ook veelzeggend is voor de huidige realiteit van Welkom en Zuid-Afrika." Het bleek de start van een bijzondere samenwerking tussen Tlali en Van Denderen.

In Welkom Today wordt de journalistieke blik van Welkom in Suid-Afrika (1991) afgezet tegen een veelheid aan perspectieven, van de officiële geschiedenis uit de kranten tot de intieme vertellingen uit familiealbums. Van Denderen: "Niet alleen Welkom is sinds de afschaffing van apartheid veranderd, maar ik ook. Ik kijk 27 jaar later met andere ogen naar die plek. In plaats van in te zoomen zoals ik toen deed, zoek ik nu naar minder confronterende en eenduidige beelden."

Welkom Today is gebaseerd op de gedachte dat elke vorm van fotografie een ander verhaal kan vertellen. De oude en nieuwe foto’s van Van Denderen en Tlali worden zij aan zij getoond met archiefbeelden en foto's gemaakt door scholieren uit Welkom en Thabong. De tentoonstelling combineert fotografie, video en tekst op een kritische en verrassende wijze. De acht familieverhalen uit het boek, verteld vanuit het perspectief van de jongere (born-free) generatie, geven een bijzondere kijk op de roerige geschiedenis van Zuid-Afrika. Behalve deze blik op het verleden kijkt de tentoonstelling ook vooruit: een van de video-installaties toont het groeiende fotoarchief van de scholieren, die elkaar nog altijd weten te vinden in een WhatsApp-groep. Welkom Today gaat om verschillende manieren van kijken, het bijstellen van je blik en streeft ernaar gescheiden werelden iets dichterbij elkaar te brengen.

Welkom in Suid-Afrika
Begin jaren 90 reisden fotograaf Ad van Denderen en Margalith Kleijwegt naar Welkom, om de laatste dagen van apartheid vast te leggen. De oplopende spanningen tussen de witte en zwarte gemeenschappen leidden regelmatig tot onrust. De stad werd gezien als een voorbeeld van hoe dingen kunnen mislopen tijdens het veranderingsproces. Na een aantal bezoeken werd het verhaal in 1991 gepubliceerd in Vrij Nederland en in het veel geprezen fotoboek Welkom in Suid-Afrika.

Ad van Denderen is één van de belangrijkste Nederlandse fotografen in de collectie van het Stedelijk. Sinds de jaren 80 heeft het museum foto’s verworven uit talloze series, waaronder Welkom in Suid-Afrika. Van Denderens zelfkritische positie staat voor een belangrijke ontwikkeling in de hedendaagse documentaire fotografie.

Lebohang Tlali is actief als fotograaf, docent, projectleider en curator in Zuid-Afrika en Europa. Hij studeerde aan de Michaelis School of Fine Art in Kaapstad en Kaospilot in Bern en werkte voor diverse culturele organisaties zoals Cape Africa Platform, Stevenson Gallery en de 10e Berlijn Biënnale. In afgelopen jaren is hij zich steeds meer gaan richten op educatie en inclusieve kunstprojecten.

PUBLICATIE
De publicatie Welkom Today. Terug naar Zuid-Afrika combineert oude en nieuwe foto’s van Van Denderen en Tlali met foto’s gemaakt door scholieren, familiealbums, krantenarchieven en verhalen van schrijver Margalith Kleijwegt. Auteurs: Ad van Denderen, Lebohang Tlali, Margalith Kleijwegt. Vormgeving: Jeremy Jansen. 304 pagina’s, Nederlandse editie, uitgegeven door Paradox en Atlas Contact, ISBN 9789045038179. Engelse editie, uitgeven door Paradox en Kehrer Verlag, ISBN 978-3-86828-926-8. Prijs: € 39,50. Verkrijgbaar in de museumwinkel.

Welkom Today is een Paradox productie in samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam en wordt samengesteld door curatoren Anne Ruygt en Bas Vroege in nauwe samenwerking met de fotografen. Met het CBK Zuidoost wordt samengewerkt aan een manifestatie in de Bijlmer en een lesprogramma op Amsterdamse middelbare scholen rond het thema gescheiden werelden. 

Welkom Today wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, DutchCulture, VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst, Fonds 21, Stadsdeel Zuidoost, Fonds Anna Cornelis, Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en particuliere sponsors.

Noot voor de redactie

Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de Press Office van het Stedelijk Museum, 020 - 573 2660 / 662 of pressoffice@stedelijk.nl.

Welkom Today opent gelijktijdig met de tentoonstelling Walid Raad LET’S BE HONEST, THE WEATHER HELPED. Op 16 mei a.s. wordt een persbijeenkomst georganiseerd voor beide tentoonstellingen. U kunt zich aanmelden via pressoffice@stedelijk.nl.

Voor meer informatie over de Nederlandse publicatie kunt u contact opnemen met Yvette Cramer van Atlas Contact, 020-5249826, ycramer@atlascontact.nl.

Voor meer informatie over Paradox kunt u contact opnemen met Manon Bovenkerk, 0299 31 50 83, mb@paradox.nl.