Stedelijk presenteert grootste Europese overzichtstentoonstelling tot nu toe:

Amsterdam, 8 mei 2014 — Het Stedelijk Museum Amsterdam presenteert vanaf september 2014 een overzichtstentoonstelling van Marlene Dumas (Kaapstad, 1953). Met meer dan honderd schilderijen en tekeningen, uit particuliere en museale verzamelingen over de hele wereld, is Marlene Dumas – The Image as Burden de eerste grote solotentoonstelling van deze kunstenaar in Nederland sinds 20 jaar. Het is de meest omvangrijke retrospectieve tentoonstelling van haar werk in Europa tot nu toe, en geeft een indringend overzicht van haar oeuvre vanaf de late jaren zeventig tot nu.

Marlene Dumas is een van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars van dit moment. Met haar werk geeft zij nieuwe inhoud aan de betekenis die de schilderkunst kan hebben in een tijdperk gedomineerd door beeldcultuur. Haar emotioneel geladen schilderijen en tekeningen gaan over existentiële onderwerpen als erotiek, verdriet en schaamte en refereren vaak aan kunsthistorische motieven en actuele politieke thema’s.

Dumas laat zich vaak inspireren door foto’s uit kranten en tijdschriften uit haar brede beeldarchief. De dagelijkse stroom aan fotografische beelden is volgens de kunstenaar van invloed op de manier waarop mensen naar elkaar en naar de wereld om hen heen kijken. Dumas toont dit door in haar werk de psychologische, sociale en politieke aspecten van deze beelden bloot te leggen. 

Leontine Coelewij, curator van de tentoonstelling: “De schilderijen en tekeningen van Marlene Dumas hebben een enorme directheid en expressiviteit, die zij paart aan een zekere analytische afstandelijkheid. In haar portretten gaat zij controversiële onderwerpen niet uit de weg. De portretten van Mohammed B. en Osama Bin Laden roepen bijvoorbeeld een sterke reactie op bij de kijker. Haar werk doet ons nadenken over de ambiguïteit van het schilderkunstige beeld. Daarnaast reflecteert Dumas in haar beeldende werk en teksten op de betekenis van de schilderkunst en het kunstenaarschap.”

De tentoonstelling omvat niet alleen de belangrijkste en meest iconische werken, maar ook minder bekende schilderijen en tekeningen van Dumas, waaronder vele werken die nooit eerder in Nederland zijn getoond. Ook is een aantal van haar meest recente schilderijen te zien, zoals The Widow en Nuclear Family, beide uit 2013. 

De expositie ontleent zijn titel aan het werk The Image as Burden (1993). De kunstenaar verwijst hiermee naar het conflict tussen het schilderkunstige gebaar en de illusie van de voorstelling. Ze legt met de titel een verband tussen de man die een vrouw in zijn armen draagt en de schilder die het gewicht van zijn onderwerpen draagt. Daarnaast verwijst het naar de manier waarop een kunstwerk de kijker kan ‘beladen’ met zijn beeld. Dumas zegt hierover: “ik wil het hebben over wat het schilderij met het beeld doet, niet wat het beeld met het schilderij doet.”

In de tentoonstelling wordt speciale aandacht besteed aan de werken op papier die Dumas maakte in de eerste jaren na haar aankomst in Nederland, in de periode dat zij haar eerste presentaties had in het Stedelijk Museum en Museum Fodor (1978-81).Thema’s als liefde, dood en verlangen, het gebruik van teksten en van beelden uit de massamedia – elementen die een prominente rol gaan spelen in haar latere schilderijen – komen al in deze vroege werken naar voren.

De tentoonstelling wordt samengesteld door conservator Leontine Coelewij in nauwe samenwerking met de kunstenaar en vindt plaats in een parcours van circa vijftien zalen op de bovenetage van het historische gebouw van het Stedelijk Museum. De tentoonstelling beslaat ruim 1000 vierkante meter.

Marlene Dumas werd geboren in 1953 in Kaapstad, Zuid-Afrika, en kwam in de jaren zeventig naar Nederland om te studeren aan Ateliers ’63 in Haarlem. Na het voltooien van haar studie vestigde zij zich in Amsterdam, waar zij nog altijd woont en werkt. Dumas had de laatste jaren belangrijke tentoonstellingen in onder meer de VS (New York, Houston en Los Angeles), Zuid-Afrika, Duitsland en Japan. Haar werk bevindt zich in vele vooraanstaande museale en privé-verzamelingen over de hele wereld. Dumas heeft vele prijzen ontvangen,  zoals meest recent de Johannes Vermeerprijs (2012).

Het Stedelijk Museum heeft een lange relatie met Marlene Dumas. Haar werk werd voor het
eerst in 1978 tentoongesteld in het Stedelijk, en sindsdien zijn 39 werken, waaronder tekeningen en schilderijen, in de collectie opgenomen. In 2012 verwierf het Stedelijk het omstreden portret Osama (2010). In 2013 schonk Paul Andriesse vier werken op papier van Dumas aan het museum. Marlene Dumas – The Image as Burden wordt georganiseerd door het Stedelijk Museum Amsterdam in samenwerking met Tate Modern, Londen (4 februari 2015 – 10 mei 2015) en Fondation Beyeler, Riehen/Basel (30 mei 2015 – 13 september 2015). 

Catalogus

Bij de tentoonstelling verschijnt een speciale publicatie samengesteld door de drie curatoren van de tentoonstelling, Leontine Coelewij, Kerryn Greenberg (curator Tate Modern) en Theodora Vischer (curator Fondation Beyeler). De publicatie zal met een chronologische opzet een goed beeld geven van de ontwikkelingen in het oeuvre van Marlene Dumas vanaf de jaren zeventig tot nu. In deze 196 pagina’s tellende catalogus worden onder meer teksten van de kunstenaar, een interview met Dumas door Theodora Vischer, een essay van Leontine Coelewij, een tekst van de Ierse schrijver Colm Tóibín en circa 200 afbeeldingen opgenomen. Vormgever is de Nederlandse ontwerper Roger Willems en uitgever Tate Publishing. De catalogus verschijnt in drie talen: Nederlands, Engels en Duits.

Public Program

Bij de tentoonstelling wordt een dynamisch programma georganiseerd met onder meer lezingen, gallery talks en een openbaar interview met de kunstenaar. In de tentoonstelling is ook een documentaire over Marlene Dumas en de opbouw van de tentoonstelling te zien. Daarnaast biedt het Stedelijk speciale rondleidingen, workshops voor kinderen en een cursus rond Dumas als onderdeel van de Stedelijk Academie.

^{Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de genereuze bijdrage van hoofdbegunstiger Stichting Ammodo en hoofdsponsor Rabobank Amsterdam}

Noot voor de redactie:
Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de Press Office van het Stedelijk Museum, Annematt Ruseler, 020 – 573 2660 / 656 of pressoffice@stedelijk.nl

Persbeeld Marlene Dumas