Stedelijk Museum presenteert
eerste grote overzichtstentoonstelling van Maria Lassnig in Nederland
Nieuws — 4 apr 2019
Van 6 april tot en met 11 augustus 2019 is de overzichtstentoonstelling Maria Lassnig – Ways of Being te zien in het Stedelijk Museum. De Oostenrijkse kunstenaar Maria Lassnig (1919–2014) wordt internationaal gezien als een van de belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw. Ze maakte naam met haar ‘Körperbewusstseinsbilder’, ‘body awareness’-werken, waarin zij gewaarwordingen van haar lichaam thematiseerde en op deze manier haar relatie tot de wereld definieerde. Ze schreef er zelf over: “Ik zocht naar een realiteit die meer in mijn bezit zou zijn dan de buitenwereld en vond deze in de vorm van de door mij bewoonde lichaamsbehuizing.” Bijzonder is dat naast haar schilderijen en tekeningen ook een groot deel van haar films en beeldhouwwerken te zien is, waaronder niet eerder vertoonde werken. Maria Lassnig – Ways of Being bevat 200 bruiklenen met topstukken als Du oder Ich, Woman Power, Krankenhaus en Dame mit Hirn en het zelden getoonde laatste zelfportret: Selbstporträt mit Pinsel. Het werk van Maria Lassnig is niet voor het eerst in het Stedelijk te zien: in 1994 stelde Rudi Fuchs een solopresentatie van Lassnig samen als onderdeel van Couplet 1.
De tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met het Albertina Museum in Wenen ter ere van de honderdste geboortedag van de kunstenaar en daar te zien van 6 september t/m 1 december 2019.
"Maria Lassnig was een ongelooflijk inventieve en fantasievolle kunstenaar die haar tijd vaak vooruit was en wiens werk altijd actueel bleef, vooral omdat ze alle thema’s die in haar werk voorkomen vanuit haar eigen lichamelijke ervaring bleef benaderen. Daarmee zijn ze wel aan haar persoon, maar niet aan een specifieke tijd gebonden. Bijzonder is ook de ironie waarmee ze zelfs de moeilijkste thema’s benadert, waardoor het draagbaar wordt."
— Conservator Beatrice von Bormann van het Stedelijk Museum
Maria Lassnig hield zich na haar opleiding aan de Academie van Beeldende Kunsten in Wenen vanaf 1950 bezig met abstracte kunst. Verschillende bezoeken aan Parijs inspireerden haar tot experimenten met kleur, vorm en informele schilderkunst.
In Wenen kwam ze in contact met monseigneur Otto Mauer, die de Oostenrijkse avant-garde resoluut steunde. Ze sloot zich aan bij de 'Hundsgruppe' (Hondengroep), een afsplitsing van de kunstenaarsorganisatie Art Club, met leden als Arik Brauer, Ernst Fuchs en Arnulf Rainer. Van 1960 tot 1968 woonde en werkte Lassnig in Parijs. Na zich eerst te hebben toegelegd op 'Strichbilder' – grote schilderijen met vormen die alleen uit gekleurde lijnen bestonden – ging ze later meer figuratief werken. In 1968 verhuisde ze naar New York, waar haar 'body awareness painting' geen bijval vond. Ze reageerde hierop door zich te richten op een realistische vorm van schilderkunst en op animatiefilms. Haar nalatenschap omvat nog meer films en filmfragmenten, waarvan een selectie te zien is in de tentoonstelling, evenals een aantal notitieboekjes met storyboards van haar films.
In 1974 richtte Maria Lassnig Women/Artist/Filmmakers, Inc. op, samen met enkele andere geëngageerde vrouwelijke (film)kunstenaars, onder wie Martha Edelheit, Carolee Schneemann en Silvianna Goldsmith. In deze jaren toonde ze haar schilderijen en grafische werk voornamelijk in Wenen. Lassnigs vormentaal veranderde herhaaldelijk, maar haar thema’s bleven dezelfde. Terwijl ze zich in haar leitmotif 'lichaamsbewustzijn' verdiepte, verkende ze ook thema’s als familie, dood, en maatschappijkritische kwesties, zoals de rol van de vrouw in de samenleving, politieke conflicten, technologische vooruitgang en de communicatie tussen mens en dier.
Maria Lassnig maakte niets mooier dan het was en haar werken bevatten vaak veel (zelf)ironie, zoals ook blijkt uit veel van haar titels, zoals Selbstporträt alsPlayboystuhl en Die neuronale Verschwendung. Wat Lassnig in 1992 zei over haar benadering van tekenen, geldt waarschijnlijk voor al haar kunst:
“Overdrijving als gewetenskwestie: één stap te ver en dingen worden absurd – iets wat ik niet wenselijk vind. Tijd als gewetenskwestie: hoeveel tijd besteed ik aan een kunstwerk? Iedere tekening is een overwinning op de rusteloosheid van de wereld.”
Vanaf haar benoeming in 1980 als eerste vrouwelijke hoogleraar aan de Hochschule für angewandte Kunst te Wenen, vond Lassnig meer erkenning voor haar werk. In 1988 won ze de Oostenrijkse Staatsprijs en in 2013 de Gouden Leeuw voor Lifetime Achievement op de Biënnale van Venetië. Inmiddels geldt zij internationaal als een van de belangrijkste kunstenaars van de 20e eeuw.
Bij de tentoonstelling verschijnt de omvangrijke en rijk geïllustreerde publicatie Maria Lassnig – Ways of Being (208 pag.), met essays van Wolfgang Drechsler, Stefanie Proksch-Weilguni, conservatoren Beatrice von Bormann en Antonia Hoerschelmann, en een biografie door Johanna Ortner van de Maria Lassnig Stiftung. De catalogus wordt uitgegeven door Hirmer Verlag en verschijnt in het Nederlands, Duits en Engels. Verkoopprijs Nederlandse/Engelse editie: € 29,50 (paperback).
De tentoonstelling Maria Lassnig – Ways of Being is mede tot stand gekomen dankzij de bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de International Collector Circle en de Curator Circle van het Stedelijk Museum Fonds. De tentoonstelling is samengesteld door het Stedelijk Museum Amsterdam in samenwerking met het Albertina Museum in Wenen.
Noot voor de redactie:
Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de Press Office van het Stedelijk Museum, 020 573 2660 / 656 of pressoffice@stedelijk.nl
