schikking inzake malevich

Het langlopende geschil tussen de gemeente Amsterdam en de erven van Malevich inzake de Malevich-collectie die zich sinds 1958 in het Stedelijk Museum Amsterdam bevindt is opgelost.

Toen het Stedelijk Museum Amsterdam in 2003-2004 veertien werken van Malevich in de Verenigde Staten tentoon stelde, claimden de erven van Malevich de eigendom daarvan voor de Amerikaanse rechter. De schikking die nu is bereikt, betreft niet alleen deze veertien werken maar heeft betrekking op alle werken van Malevich in de collectie van de gemeente Amsterdam. Op grond van de schikking ontvangen de erfgenamen van de kunstenaar vijf belangrijke werken uit de Malevich-collectie van de gemeente. De resterende werken van deze collectie blijven bij de gemeente, en de erven staken de juridische procedure in de Verenigde Staten definitief.

De schikking maakt een einde aan het geschil tussen de gemeente en de erven, dat in de jaren negentig, na de val van het IJzeren Gordijn ontstond. De zienswijze van de gemeente is altijd geweest dat zij in 1958 de collectie naar eer en geweten heeft verworven. De erven bestrijden dit; in hun ogen was de verkopende partij, Dr. Häring, niet bevoegd om de werken van de kunstenaar te verkopen.

Bij het bereiken van deze historische schikking hebben de gemeente en de erven gestreefd naar een regeling die recht doet aan Malevich' eigen selectie van de werken en die de collectie als zijn blijvende nalatenschap in ere houdt. Tevens worden met de schikking de historische ontwikkelingen en omstandigheden erkend, die Malevich hebben verhinderd om terug te keren naar Berlijn en naar zijn kunstwerken, nadat hij in 1927 was teruggeroepen naar de Sovjet-Unie. De schikking respecteert zowel de positie van de erven als de nalatenschap van Malevich.

De gemeente en de erven zijn het erover eens dat met de schikking deze doelstellingen zijn bereikt en dat daarmee alle vragen ten aanzien van de eigendom van de collectie zijn opgelost. De gemeente erkent dat de erven eigenaar zijn van de vijf werken die aan hen zijn overgedragen, de erven erkennen dat de gemeente eigenaar is van de werken die bij de gemeente blijven. De gemeente heeft deze werken in langdurig bruikleen gegeven aan het Stedelijk Museum Amsterdam.

Burgemeester Job Cohen heeft over de schikking gezegd: "De werken die bij de gemeente blijven, zijn door hun aanwezigheid in het Stedelijk Museum als ensemble toegankelijk voor het publiek en de wetenschap. In de context van de collectie moderne kunst in het Stedelijk Museum is de rol van Malevich als wegbereider van de moderne en hedendaagse kunst optimaal zichtbaar. De werken krijgen vanaf december 2009 dan ook een ereplaats in het heropende Stedelijk Museum."

De woordvoerder van de erven over de schikking: "Het is een verdienste van beide partijen dat we erin geslaagd zijn om te komen tot een eerlijke oplossing van zo'n complex probleem. De familie Malevich is dankbaar dat deze kwestie is opgelost op een manier die de nalatenschap van Malevich en zijn bijdrage aan de geschiedenis van de 20e eeuw erkent. Een representatief deel van de collectie blijft bijeen en voor het publiek toegankelijk om te bewonderen en te koesteren en wij verkrijgen een representatieve groep van vijf opmerkelijke werken van onze beroemde voorvader."