Oplossing of utopie? Ontwerpen voor vluchtelingen

Amsterdam, 7 maart 2017- Er zijn momenteel 60 miljoen mensen op de vlucht of om andere redenen ontheemd. Het ontbreekt hen vaak aan de meest elementaire levensbehoeften. Ontwerpers en architecten kunnen een bijdrage leveren aan de leniging van die nood door goedkope en/of slimme oplossingen te ontwikkelingen. Ook in een latere fase – wanneer mensen op een nieuwe plek zijn – kunnen zij met projecten bijdragen aan het opbouwen van een nieuw bestaan en integratie.

Het Stedelijk Museum Amsterdam presenteert projecten van de afgelopen jaren die bedoeld zijn voor tijdelijke situaties waarin mensen verkeren ten gevolge van een vlucht. Een van de vragen die centraal staat is of het hier om in de praktijk toepasbare voorbeelden gaat. Het kan gaan van kleding die onderweg ook een tentje kan worden tot betere bewegwijzering in een vluchtelingenkamp, schakelbare metalen vloerdelen om in tijdelijke onderkomens te plaatsen of een digitale dienst waarmee vluchtelingen wegwijs gemaakt kunnen worden in hun nieuwe woonomgeving. Bij een aantal voorbeelden zijn vluchtelingen zelf betrokken als ontwerpers of uitvoerders: de vlag die de Syrische Yara Said ontwierp voor de Refugee Nation tijdens de laatste Olympische Spelen en de meubelen van Cucula, die in Berlijn worden gemaakt. 

Onderdeel van de tentoonstelling Oplossing of utopie? zijn enkele projecten die vorig jaar werden ingediend voor de Refugee Challenge. De wedstrijd van de organisatie die het jaarlijkse What Design Can Do-congres in Amsterdam organiseert had als doel om tot ontwerpen te komen die de ontvangst en integratie van vluchtelingen verbeteren. De wedstrijd werd samen met UNHCR en de IKEA foundation georganiseerd. Op dinsdag 7 maart worden de verder ontwikkelde projecten van de vijf winnaars gepresenteerd.

Het Stedelijk biedt met deze tentoonstelling een platform voor discussie over de rol die ontwerpers, architecten en bedrijven in deze maatschappelijke kwestie kunnen spelen. Wat werkt wel en wat niet? Gaat het om een praktische oplossing voor een probleem of een utopisch vergezicht? Is het goed om vluchtelingen als een aparte groep te benaderen? Werken sommige ontwerpen (zoals een sticker met ‘Refugees Welcome’) stigmatiserend of juist verwelkomend? Hoe constructief is de westerse blik waarmee sommige ontwerpers deze kwestie benaderen en wordt er genoeg ruimte gegeven aan de werkelijke behoeftes van de vluchtelingen?

De tentoonstelling Oplossing of utopie? Ontwerpen voor vluchtelingen vindt plaats op twee locaties: naast het Stedelijk Museum is een deel van de tentoonstelling te zien op het terrein van creatieve broedplaats Lola Lik bij het asielzoekerscentrum in de oude Bijlmerbajes in Amsterdam. Het Stedelijk Museum werkt voor het project ook samen met de Refugee Company die daar gevestigd is.

Het adres van Lola Lik: H.J.E. Wenckebachweg 48. De tentoonstelling is dagelijks te bezoeken van 10.00-18.00 uur.

De tentoonstelling is samengesteld door Ingeborg de Roode en Jeanette Bisschops.

Het Stedelijk Museum houdt op zondag 21 mei van 15-17 uur een Sunday Seminar over het thema. Meer informatie is binnenkort te vinden op de website.