Moving Thinking van Mariana Lanari

De kunsthistorische bibliotheek van het Stedelijk Museum is een van de grootste van Europa en bevat ongeveer 190.000 titels. Wie over de museumzalen op de begane grond loopt, loopt dus over zo’n 2,5 kilometer boeken die in de kelders van het museum zijn opgeborgen. Tussen die boeken is een oneindig aantal verbanden te leggen. Wat in de leeszaal van de bibliotheek begint als een vraag van een onderzoeker, legt vaak een lange weg af die voert langs kruisbestuivingen, invloeden en toevallige vondsten.

Voor het eerst zal de leeszaal van de bibliotheek het decor zijn van een kunstwerk. De Braziliaanse kunstenaar Mariana Lanari (1976) maakt in Moving Thinking de wegen van informatie inzichtelijk. Sinds oktober is zij met een vijf maanden durende performance begonnen, waarin zij laat zien hoe boeken inhoudelijk met elkaar verbonden zijn. Het project maakt niet alleen duidelijk hoe een bibliotheek werkt, maar toont ook de enorme rijkdom van de bibliotheek van het Stedelijk Museum – die al rond 1930 begon te verzamelen, en in 1957 zijn deuren opende voor het publiek. 

Mariana Lanari verandert de komende maanden de bestaande ordening van de boeken in de leeszaal – normaal alfabetisch op kunstenaarsnaam – door boeken te verplaatsen, en te vervangen door boeken uit het depot. Zij begint met de vertakkingen uit te leggen van het invloedrijke boek Writing as Sculpture van Louwrien Wijers (1996). Daarin interviewt Wijers belangrijke kunstenaars en wetenschappers uit die tijd, zoals Joseph Beuys, Andy Warhol en Robert Filliou. Vanuit deze publicatie maakt Lanari een lange keten van boeken die er alle op de een of andere manier mee verbonden zijn, zoals de catalogus van de grote Beuys-tentoonstelling in het Guggenheim, die Beuys in het interview ter sprake brengt, of die van Robert Filliou Research at the Stedelijk.

Michiel Nijhoff, hoofd van de bibliotheek: “Wat Lanari doet is eigenlijk een tastbare versie van hoe je onderzoek doet, of dat nu op internet is of in de nog steeds onmisbare bibliotheek. Ze legt een interessante cyclus van kennis bloot, want het ene boek leidt altijd naar het andere. Bibliotheken bevatten boeken, en boeken bevatten gedachten en meningen, gestold in tekst. Ze worden pas weer ‘levend’ op het moment dat ze gelezen, geïnterpreteerd, hergebruikt en gecombineerd worden door de lezer. Die wordt vervolgens zelf weer schrijver, en legt zijn of haar gedachten vast in tekst. Zo is de cyclus, die bibliotheekwetenschapper Loosjes ooit ‘kennis in beweging’ noemde, weer rond.”

Nijhoff gaat zelf ook een keten van boeken vormen, gebaseerd op het werk Montserrat van beeldhouwer Julio González uit de collectie van het Stedelijk. Het beeld was in 1937 te zien in het Spaanse paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Parijs, waar Willem Sandberg, toen conservator, aanwezig was om het Nederlandse paviljoen in te richten. Nijhoff: “Sandberg ontmoette daar Alexander Calder, Picasso en Julio González, en dat is te merken is aan de latere keuzes die hij maakte voor het Stedelijk. Zo was het tentoonstellen van de Guernica van Picasso in het Stedelijk in 1956 eigenlijk bedoeld als onderdeel van een herschepping van het Spaanse paviljoen uit 1937. De geschiedenis van die tentoonstelling is te traceren in het archief, maar kan ook zichtbaar gemaakt worden aan de hand van publicaties in de bibliotheek.” 

Moving Thinking is een groeiend, associatief project dat op een meanderende wijze verbanden tussen boeken laat zien. Gedurende de komende maanden richt Lanari de grote boekenwand van de leeszaal anders in, zodat de lijnen zichtbaar worden. 

De veranderingen worden in beeld gebracht met foto’s en filmpjes op de website, en een blog van Mariana Lanari. De eerste maand zal dat nog niet zo duidelijk zichtbaar zijn, maar in de loop van de maanden zal het project steeds meer zijn stempel drukken op het uiterlijk van de leeszaal.
Mariana Lanari en Michiel Nijhoff zijn op verschillende momenten in de leeszaal beschikbaar voor vragen en opmerkingen.
Op donderdag 15 oktober om … uur zal er een reading performace zijn over Moving Thinking in de leeszaal van de bibliotheek.

De bibliotheek van het Stedelijk bevindt zich op de benedenverdieping van de nieuwbouw en is toegankelijk zonder toegangsbewijs voor het Stedelijk. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 12.00-17.00 uur. Voor meer informatie: www.stedelijk.nl