mapping the city

16 februari t/m 20 mei 2007

De groepstentoonstelling ‘Mapping the City’ richt zich op de relatie tussen kunstenaars en de stad vanaf circa 1960 tot heden. Centraal staat de manier waarop kunstenaars hun blik werpen op de stad. De nadruk ligt daarbij op de stad als sociale gemeenschap, op handelingen, poses en stadse rituelen. Hoe ervaren wij de straat? Hoe gedragen wij ons? Hoe bewegen wij ons door de stad? De tentoonstelling bestaat uit een combinatie van werken uit de collectie van het Stedelijk Museum en internationale bruiklenen, met een accent op fotografie, videokunst en ruimtelijke installaties.

Twee begrippen dienen als leidraad; de figuur van de flâneur, rond 1850 voor het eerst beschreven door Charles Baudelaire, en de activiteit van dedérive, een begrip afkomstig van de Franse filosoof en Situationist Guy Debord. De flâneur, die alles met een gepaste afstandelijkheid aanschouwt, is ook wel gedefinieerd als hét product van moderniteit. Debord beschrijft de dérive als het lopen in de stad zonder een specifieke bestemming, om zich zo opnieuw over te kunnen geven aan de prikkels van de omgeving en de daarmee gepaard gaande ontmoetingen.

‘Mapping the City’ vertrekt vanuit de late jaren vijftig, toen Debord zijn Theorie van het ronddolen(1958) publiceerde. Een ander beginpunt vormt de bekende This way Brouwn-reeks van Stanley Brouwn. Vanaf 1962 vroeg Brouwn aan willekeurige voorbijgangers in Amsterdam de weg van punt A naar B. De door de passant uitgetekende route voorzag hij telkens van de titel This way Brouwn. Deze This way Brouwns worden nu gepresenteerd in een speciaal voor deze tentoonstelling bedachte ruimtelijke opstelling.  

Vanaf de late jaren zestig en vroege jaren zeventig verschoven veel kunstenaars hun werkterrein naar de stad. Zo zijn, net als bij Brouwn, thema’s als het wandelen door de stad, toeval en het vat krijgen op onze dagelijkse omgeving ook aanwezig in het werk van Douglas Huebler. Anderen, zoals Martha Rosler, benaderen de stad op een kritische wijze. In haar werk The Bowery in Two Inadequate Descriptive Systems analyseert zij middels foto’s en teksten de onderkant van de New Yorkse samenleving.

In het werk van Dan Graham en Bill Owens is de blik gericht op het leven in de buitenwijken. Zij behandelen onderwerpen als de individuele toepassing van massaproductie, de tegenstelling tussen privé en openbare ruimte en de blanke middenklasse in Amerikaanse suburbs. Een ander cluster in de tentoonstelling is de ‘straatfotografie’, van onder anderen William Klein. Hij had al in de jaren vijftig en zestig een precies oog voor de gebaren, de houdingen en het gedrag van mensen op straat.  

Hedendaagse kunst

Van de hedendaagse kunstenaars die zich bezighouden met de stad neemt Francis Alÿs een prominente rol in. Zijn werk sluit in meerdere opzichten aan bij de posities van de Situationisten en Brouwn. De kern van Alÿs’ activiteiten wordt gevormd door de vele wandelingen die hij sinds begin jaren negentig maakt in het centrum van Mexico City. De straten van deze miljoenenstad vormen zijn werkterrein, hijzelf is de toerist, de observerende buitenstaander. Alÿs’ Collection of Ephemera, een recente aanwinst van het Stedelijk Museum, omvat talloze tekeningen, foto’s, notities, plattegronden en objecten die samenhangen met Alÿs’ wandelingen in het gebied van tien woonblokken rond zijn atelier in het historische centrum van Mexico City. 

De Heads van Philip Lorca diCorcia en de straatscènes van Beat Streuli kunnen worden gezien als hedendaagse varianten op de klassieke straatfotografie. Hun foto’s tonen een opvallende leegheid in de gelaatsuitdrukkingen van de anonieme passanten.

‘Mapping the City’ presenteert ook spectaculair videowerk, zoals Miami van Sarah Morris (eveneens een recente aanwinst van het Stedelijk Museum). Dit is een indringend stadsportret van wat ook wel de 'Sun & Fun capital of the States’ wordt genoemd. De video-installatie A Man in the Crowd van Matthew Buckingham is gebaseerd op het gelijknamige verhaal van Edgar Allan Poe. Het resultaat is een spannende minidetective die zich afspeelt in de straten van Wenen. In Electric Earthvan Doug Aitken overheerst een gevoel van vervreemding. Deze overweldigende video-installatie op acht grote schermen toont ons de moderne stad als ware het een overblijfsel van een onbekende beschaving.

Deelnemende kunstenaars

Doug Aitken, Francis Alÿs, Stanley Brouwn, Matthew Buckingham, Philip Lorca diCorcia, Guy Debord/Asger Jorn, Ed van der Elsken, Valie Export, Lee Friedlander, Dan Graham, Frank Hesse, Douglas Huebler, William Klein, Saul Leiter, Sol LeWitt, Sarah Morris, Bill Owens, Martha Rosler, Ed Ruscha, Willem de Ridder en Wim T. Schippers, Beat Streuli en Jeff Wall

Mapping

‘Mapping the City’ is na ‘Mapping the Studio’ de tweede uit een serie van vier onderzoekende thematentoonstellingen die het Stedelijk Museum verspreid over vier jaar organiseert.  

Stad en Taal

De tentoonstelling ‘Mapping the City’ is een goed uitgangspunt om ‘de stad’ te leren kennen. Dit is ook een van de doelstellingen van ‘Stad en Taal’, een nieuw project waarmee het Stedelijk Museum een brug wil slaan tussen cursisten Nederlands als tweede taal, de stad Amsterdam en kunst en cultuur. Voor meer informatie over ‘Stad en Taal’, kijk op www.stedelijk.nl/educatie of mail:m.vangastel@stedelijk.nl.