Ingo Maurer
In Memoriam
Nieuws — 25 okt 2019
De meeste mensen zijn op die leeftijd al een jaar of 20 met pensioen, maar Maurer was nog steeds zeer actief. Ik zag hem tot voor kort bijna elk jaar tijdens de meubelbeurs in Milaan in zijn eigen presentatie in de mooie ruimte van Spazio Krizia grenzend aan de Giardini Pubblici. Hij presenteerde daar interessante nieuwe ontwerpen, kon door iedereen aangesproken worden en bood er altijd ruimte aan nieuw talent.
Na een opleiding tot grafisch ontwerper begon hij in de jaren 60 met het ontwerpen van lampen. De Bulb, een uitvergroot peertje met een gewone gloeilamp erin als lichtbron, was een van zijn eerste ontwerpen en verwees natuurlijk naar de popart die zich op dat moment ontwikkelde. Vanaf 1969 produceerde hij de lamp zelf. In de decennia daarna bouwde hij zijn ontwerpstudio en fabriek uit tot een belangrijke speler in de internationale wereld van het lichtontwerp.
Maurer ontwierp met humor: een tafellamp met een dunne uitwaaierende zwarte kap en een soort lans noemde hij Don Quixote (1989) en een peertje met twee vleugeltjes eraan kreeg de titel Lucellino (1992).
Dat laatste is een samenvoeging van luce, licht, en ucellino, vogeltje. Naast humor spreekt er ook vaak poëzie uit zijn werk; de Bibibibi tafellamp (1982) is een aandoenlijke uitziende struisvogel, die het grootste deel van zijn veren lijkt te hebben verloren. De inspiratie hiervoor kreeg hij tijdens een zoektocht naar een versiering voor een bruiloftsauto in een winkel twee overgebleven rode plastic poten vond. Met de Fly Candle Fly (1996) van Georg Baldele, een aan dunne draden hangende kaars die in 20 uur opbrandt, voegde Maurer een stuk aan zijn bedrijfscollectie toe waarmee een bijzondere sfeer kan worden gecreëerd. In 2013 ontwikkelde Maurer samen met Moritz Waldemeyer een duurzamere led-versie van dit ontwerp, Flying Flames (2013).
Wie denkt dat het bij Maurer alleen om visuele grapjes ging, heeft het echter mis. Hij was een van de meest innovatieve lichtontwerpers van de afgelopen 50 jaar. Begin jaren 80 ontwikkelde hij YaYaHo, een programma waarin allerlei verschillende halogeen elementen gemakkelijk gehangen kunnen worden aan twee zwakstroomkabels die van muur tot muur gespannen worden. Ook speelde hij een belangrijke rol in de ontwikkeling van touchtronics, waarbij je lampen door eenvoudige aanraking met de hand kunt aan en uit doen of dimmen.
Zijn gehele carrière werkte hij niet alleen aan industriële producten, maar ook aan vele opdrachten voor openbare gebouwen, particulieren en bedrijven. Het Stedelijk Museum bezit zo’n bijzonder object: de Flatterby uit 1992. Het is gemaakt voor het Stedelijk in de aanloop naar de tentoonstelling Licht licht die in 1993 aan zijn werk werd gewijd. Natuurlijk staat er een soort lamp op het affiche dat Anthon Beeke toen ontwierp, maar de catalogus is ook een lamp, ontworpen door toenmalig conservator industriële vormgeving – en zelf ontwerper – Reyer Kras en in een handelsversie nog steeds in productie bij Ingo Maurer. Het is een van de twee linken tussen Maurers bedrijf en Nederland; een ander ontwerp dat er al een tijd in productie is, is de Delight uit 1980 van Martijn Wegman en Frans van Nieuwenborg.
Behalve de genoemde Bulb, Don Quixote, Bibibibi en Flatterby, zijn in de loop van de tijd nog 7 andere objecten van Maurer aan de museumcollectie toegevoegd. Enkele stukken worden vanaf dinsdag 29 oktober als eerbetoon enige tijd in het museum getoond.
Ingeborg de Roode, conservator industriële vormgeving