Nieuws — 22 nov 2010

Oscar van Alphen (pseudoniem voor Cees Nieuwenhuijzen)
Alphen a/d Rijn 14 september 1923 – Amsterdam 21 november 2010 

Afgelopen weekend overleed Oscar van Alphen. Eind jaren vijftig begonnen als reportagefotograaf en fotojournalist in de humanistische traditie ontwikkelde hij zich in de jaren zeventig en tachtig tot een geëngageerd denker over de betekenis en de (on)mogelijkheden van de documentaire fotografie. De kritische posities van internationale auteurs inspireerden hem tot de samenstelling van Een woord voor het beeld(1993), een bundel teksten over het medium fotografie .In zijn eigen maatschappelijk betrokken werk experimenteerde hij steeds vaker met combinaties van beeld en (geschreven of gesproken) teksten.

Zijn in 1958 verschenen fotoboek Kinderen in de grote stad is een prachtig geobserveerd tijdsdocument, Het Moment Voorbij (1982) markeert zijn breuk met Henri Cartier Bresson’s theorie van het beslissende moment en de audiovisual De Oorlogen (1985) is een intrigerende en beklemmende installatie die nog onlangs in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam te zien was.

Oscar van Alphen was op verschillende exposities in het Stedelijk Museum Amsterdam vertegenwoordigd. In 1995 had hij een solotentoonstelling in het museum naar aanleiding van de toekenning van de Capi Lux Alblas prijs.

Van Alphens twijfel over de visuele zeggingskracht en het waarheidsgehalte van documentaire beelden stond het maken van visueel sterke foto’s zeker niet in de weg. De hiernaast afgebeelde opname van een demonstratie waarop burgerlijk verzet en kleinburgerlijk gedrag zich letterlijk naast elkaar manifesteren, typeert zijn scherpe, mild ironische blik.