docking station: josef strau - voices and substitutes

17 november 2007 t/m 6 januari 2008
Stedelijk Museum CS

Docking Station, de projectruimte van Stedelijk Museum CS, presenteert Voices and Substitutes, de eerste Nederlandse tentoonstelling van Josef Strau (1957, Wenen). Strau neemt in de kunstwereld een bijzondere plaats in. Sinds het eind van de jaren tachtig heeft hij zich afwisselend de rol van galeriehouder, curator, schrijver, muzikant en kunstenaar aangemeten. 

Door zijn talrijke gedaanteverwisselingen geldt hij als een moeilijk te categoriseren figuur. In Duitsland heeft hij door zijn activiteiten een cultstatus verworven en is hij van invloed op een hele generatie kunstenaars.

Strau’s experimentele kunstpraktijk is geworteld in tekst. Aanvankelijk waren dat artikelen voor catalogi en kunsttijdschriften, later transformeerden zijn teksten tot autonome verhalen die in de vorm van boekjes en posters in de tentoonstellingscontext werden gepresenteerd. Sinds twee jaar maakt Strau ‘verhalende ruimten’ waarin hij teksten in relatie tot objecten brengt. Strau stelt zich de vraag hoe tekst zich verhoudt tot het ruimtelijke medium dat een tentoonstelling in feite is. Een referentiepunt daarbij is het Jüdisches Museum in Berlijn van Daniel Libeskind uit 2001, een gebouw waar tekst zich met architectuur heeft verbonden en zo metaforische, literaire en fantastische mogelijkheden oproept.
 
Strau´s teksten zijn snel geschreven, onvoorspelbaar en veranderlijk. Soms geformuleerd ‘uit het niets’ in een stijl die doet denken aan de ‘écriture automatique’ van de Surrealisten, een andere keer bouwt hij verder op eerder geschreven materiaal. In Amsterdam wordt zijn installatie opgebouwd rond zes tekstposters die in stapels op de grond liggen en die het publiek kan meenemen.

De posters representeren elk een bepaalde persoon of figuur, zoals Schopenhauer en Libeskind. Met ijzerdraad, zilverpapier en metalen plaatjes maakt Strau kleine ruimtelijke weefsels waarin hij de tekstelementen laat overlopen in objecten als lampen.

Strau heeft deze narratieve installaties wel in verband gebracht met de Confessions van Jean-Jacques Rousseau. In twaalf boeken gaf de achttiende-eeuwse filosoof een natuurgetrouw beeld van zijn eigen levensloop van kind tot volwassene – met alle pijnlijke ervaringen, emoties en gedachten die daarbij horen. Strau’s teksten weerspiegelen eveneens de artistieke condities waaronder zijn objecten tot stand komen en bevatten tal van verwijzingen naar zijn persoonlijke leven. 
 
Josef Strau deed eind jaren tachtig, begin jaren negentig voor het eerst van zich spreken met de projectruimte Friesenwall die hij samen met Stephan Dillemuth in Keulen oprichtte. Het programma onderscheidde zich door het snel in omloop brengen van artistieke ideeën met een minimum aan bureaucratische en organisatorische rompslomp. Zelf celebreerde Strau een ‘non-productive attitude’: hij leefde een kunstenaarsleven zonder de intentie verhandelbare objecten te maken.
 
In 2002 begon Strau in Berlijn Galerie Meerrettich, een glazen paviljoentje aan het Rosa-Luxemburg-Platz waar hij performances, events, tentoonstellingen en installaties presenteerde van o.a. Jutta Koether, Isa Genzken, Josephyne Pride en Bernadette Corporation. Het programma trok een schare fans die de vele activiteiten van Galerie Meerrettich op nagenoeg dagelijkse basis bezochten. Eind 2006 sloot Strau de galerie omdat hij het programma niet tot een formule wilde laten worden. Bovendien wilde hij zich nu volledig aan zijn eigen kunstenaarschap wijden.

Strau’s meest recente solopresentaties zijn Don’t Climb The Pyramids bij Greene Naftali in New York (2006) en Voices bij Galerie Buchholz in Keulen, een tentoonstelling die op 26 oktober jl. opende en die pendant is van Voices and Substitutes in het Stedelijk Museum. Strau nam voorts deel aan groepstentoonstellingen in de Secession, Wenen, Portikus, Frankfurt en White Columns, New York.

De tentoonstelling werd samengesteld door Martijn van Nieuwenhuyzen, curator van het Stedelijk Museum. In het Stedelijk Museum Bulletin van december verschijnt een interview met de kunstenaar.

Op 13 november geeft Josef Strau om 17.00 uur een lezing op de Ateliers, Stadhouderskade 86, Amsterdam, in samenwerking met het Stedelijk Museum. Reserveren: office@de-ateliers.nl.