Chagall, Picasso, Mondriaan e.a.

21 september 2019 t/m 2 februari 2020

BEKENDE KUNSTENAARS WAREN MIGRANT

Dat Chagall, Picasso en Mondriaan – vanuit verschillende achtergronden – migrant waren, is door hun roem op de achtergrond geraakt. Toch werden zij ondanks hun succes vaak geconfronteerd met het feit dat ze geen Fransen waren. Als arme immigrant zou de Spanjaard Picasso zich in Parijs ontpoppen tot een radicale vernieuwer. Hij blijft echter ook zijn Spaanse wortels trouw, en in zijn werk is te zien dat hij zich vaak identificeert met ‘anders-zijn’.

Chagall ervaart als Joods/Russische banneling eenzaamheid, uitsluiting en onverbloemd antisemitisme. Zijn schilderijen getuigen van een diepe heimwee; vaak komen er rabbi’s, synagogen en andere Joods-Russische elementen op voor. Ook de Nederlander Kees van Dongen stuit in zijn beginjaren op moeilijkheden. Later is hij een gevierde society-schilder in Parijs, maar in 1906 beklaagt hij zich erover dat hij in de media consequent wordt neergezet als le sale étranger: ‘de vieze buitenlander’.

Het kunstklimaat verandert door de Eerste Wereldoorlog. Waar voor de oorlog, ondanks de aanwezige vreemdelingenhaat, de moderne kunst gedijt, is er na de oorlog een sterke hang naar traditie en klassieke kunst. Ook de avant-gardisten passen zich hierop aan; Picasso kent dan zijn beroemde neoklassieke periode, Chagall gaat over op het universele thema van de liefde. Maar als hij de opdracht krijgt om de fabels van La Fontaine te illustreren, kookt de pers over van het feit dat het Franse nationaal erfgoed verbeeld wordt door een buitenlandse Jood. Mondriaan, die voor WO I in Parijs aangestoken is door de avant-garde, blijft juist zijn eigen pad volgen en gaat tegen de nieuwe Franse smaak in onverstoorbaar verder met zijn abstracte composities. 

PARALLELLE GESCHIEDENISSEN

De tentoonstelling belicht ook onbekendere verhalen die direct met migratie en kunst te maken hebben. Zo is op werken de strijd voor dekolonisatie te zien, die na 1918 opvlamt als soldaten uit Afrika niet de erkenning krijgen voor hun aandeel in de Eerste Wereldoorlog. Verder komt de zwarte gemeenschap in Parijs in beeld, van de vele arbeiders die de stad kent tot opvallende persoonlijkheden als de Amerikaanse danser en activiste Josephine Baker, die, teleurgesteld in Amerika, de Franse nationaliteit aanneemt.  

Er is ook werk te zien van baanbrekende vrouwelijke kunstenaars, zoals van de Russische avant-gardistes Natalia Goncharova en Sonia Delaunay, de Duitse Germaine Krull die zich met haar fotoboek Métal een ‘mannenonderwerp’ toe-eigent, tot abstract werkende kunstenaars als Nicolaas Warb en Marlow Moss – mannennamen waarachter een vrouw schuilging.

STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM

Het Stedelijk Museum Amsterdam is het belangrijkste museum voor moderne en hedendaagse kunst en design in Nederland, en een echte must see. Het spectaculaire gebouw is een modern icoon op het Museumplein en herbergt een van de spraakmakendste collecties ter wereld, met 90.000 objecten, van 1870 tot nu. De vaste opstelling STEDELIJK BASE, met circa 700 hoogtepunten uit de collectie, toont de ontwikkelingen in kunst en design, vanaf 1880 tot nu. Daarnaast biedt het Stedelijk Museum een levendig tentoonstellingsprogramma op het gebied van moderne en hedendaagse beeldende kunst en vormgeving.

Noot voor de redactie

Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de Press Office van het Stedelijk Museum Amsterdam, tel: 020 – 573 26 56, 020 – 573 26 60 of pressoffice@stedelijk.nl.