Nieuws — 2 dec 2008

Aanwinst wordt donderdag 4 december toegevoegd aan de tentoonstelling 125 grote liefdes. Met steun van de Vereniging Rembrandt in het Van Gogh Museum

Het Centraal Museum in Utrecht en het Stedelijk Museum Amsterdam hebben samen een belangrijke aankoop gedaan van de Nederlandse architect en meubelontwerper Gerrit Rietveld: een kinderstoel, ontworpen in 1918 en uitgevoerd in 1921-22. Deze aanwinst maakt het mogelijk de ontwikkeling van Rietveld naar de Roodblauwe stoel, een icoon in de Nederlandse kunstgeschiedenis, beter te volgen. De aankoop werd ondersteund door de Mondriaan Stichting, de Vereniging Rembrandt en het K.F. Hein Fonds, en wordt op donderdag 4 december als 126e stuk geplaatst in de tentoonstelling 125 grote liefdes in het Van Gogh Museum. 

Gerrit Th. Rietveld (Utrecht 1888-1964) is een van de grote vernieuwers van de 20ste-eeuwse architectuur en vormgeving. De kinderstoel die nu is aangekocht, wordt beschouwd als een sleutelstuk in het oeuvre van Rietveld, aangezien hij wat model en kleurgebruik betreft vooraf gaat aan de beroemde Roodblauwe stoel. Die is ook ontworpen in 1918 maar kreeg pas in 1923 de bekende kleuren.

Tijdschrift De Stijl publiceerde in 1919 het ontwerp voor de kinderstoel, waarbij Rietveld een toelichting gaf op de kleurstelling (toen groen, lichtgroen en rood) en de ruimtelijke en constructieve kwaliteit van de experimentele houtverbinding met deuvels. Rietveld ontwierp de daar afgebeelde stoel voor het eerste kind van H.J. Schelling, geboren in 1918. Deze stoel is verloren gegaan.

Uit deze cruciale fase van Rietvelds ontwikkeling was verder geen enkel overgebleven meubel bekend, totdat eind 2006 een tweede exemplaar van de kinderstoel op een veiling opdook. Deze stoel, gemaakt voor de in 1921 geboren Hendrikus Johannes Witteveen, de latere minister van Financiën, is vrijwel identiek aan de stoel van Schelling. Op de enige foto’s van de kinderstoel overgebleven uit die tijd, staat de heer Witteveen als kind zittend in de stoel. Uitgaande van de datering van 1921 geeft de kinderstoel essentiële informatie over de ontwikkeling van Rietvelds kleurgebruik in deze periode, waarin hij met de typerende primaire kleuren experimenteerde. Dit is voor het onderzoek naar zijn vroege ontwikkeling van groot belang, omdat er relatief weinig werk uit deze periode exact kan worden gedateerd.

Voor zover bekend is deze kinderstoel het enige nog bestaande meubel uit deze belangrijke fase van Gerrit Rietveld waarin hij de eenvoudige, gesloten vorm van zijn vroege werk, geïnspireerd op onder meer Frank Lloyd Wright en Berlage, loslaat en ruimtelijke kwaliteit de essentie van zijn revolutionaire vormgeving wordt. Daarmee vond hij moeiteloos aansluiting bij de avant-garde kunststroming De Stijl.

Met de aankoop blijft belangrijk cultureel erfgoed behouden voor Nederland. Het Centraal Museum en het Stedelijk Museum hebben afgesproken dat ieder de helft van de tijd de stoel tentoon kan stellen; onderzoek en restauratie gebeurt in overleg. Tezamen kunnen het Centraal Museum en het Stedelijk Museum een vrijwel compleet beeld bieden van Rietvelds oeuvre op het gebied van de meubelvormgeving.  

Het Centraal Museum bezit de grootste collectie door Rietveld ontworpen meubelen en andere objecten, beheert het Rietveld Schröderarchief, het Rietveld Schröderhuis en twee andere door Rietveld ontworpen panden. Een deel van de collectie wordt permanent tentoongesteld in het Centraal Museum. Afgelopen jaar was de aangekochte kinderstoel te zien in de tentoonstelling Rietvelds ranke ruimtedieren en andere creaturen van de avant-garde. 

Het Stedelijk Museum heeft vanaf 1929 een band met Rietveld en directeur Willem Sandberg verwierf al in de jaren vijftig een groot aantal meubels van de ontwerper. Sindsdien wordt zijn werk beschouwd als een van de kernen in de collectie van het Stedelijk Museum. De verzameling, die ca. 110 stukken omvat, is de tweede Rietveld-collectie in de wereld. In het nieuwe Stedelijk Museum zal er een vaste zaal zijn waarin topstukken van Rietveld worden getoond, waaronder de aangekochte kinderstoel.

In het Van Gogh Museum is tot en met 18 januari 2009 '125 grote liefdes' te zien, de jubileumtentoonstelling van de Vereniging Rembrandt, met 125 werken die dankzij steun van de vereniging zijn aangekocht. De verwerving van deze kinderstoel van Rietveld, het 126e stuk in de tentoonstelling, laat zien dat de vereniging nog altijd zeer actief is in het ondersteunen van belangrijke kunstaankopen. Voor meer informatie:www.verenigingrembrandt.nl.

De aankoop werd mede mogelijk gemaakt door:

Mondriaanstichting, Vereniging Rembrandt, kf Hein Fonds 

Noot voor de redactie:  

De Kinderstoel van Rietveld wordt op donderdag 4 december om 9.30 uur aan de tentoonstelling

125 grote liefdes toegevoegd, in aanwezigheid van dhr. H.J. Witteveen, voor wie de stoel ooit ontworpen is. U bent van harte welkom om hierbij aanwezig te zijn. Voor aanmeldingen:

Van Gogh Museum, afdeling Voorlichting & PR, Natalie Bos, tel. 020 – 570 52 92,pressoffice@vangoghmuseum.nl.

Voor meer informatie over de aankoop kunt u contact opnemen met:

Centraal Museum, Press Office, Manou Nonnekes, tel. 030 – 236 23 11, pers@centraalmuseum.nl

Stedelijk Museum, Press Office, Marie-José Raven, tel. 020 – 573 26 56, pressoffice@stedelijk.nl