Bekendmaking Jaarprogramma 2020 Stedelijk Museum Amsterdam

CARLOS AMORALES - THE FACTORY
23 november - 17 mei 2020

Het Stedelijk Museum presenteert de eerste grote Europese overzichtstentoonstelling van Carlos Amorales (Mexico City, 1970). De tentoonstelling geeft een beeld van het werk van een van de belangrijkste hedendaagse Mexicaanse kunstenaars. Carlos Amorales – The Factory richt zich op zijn oeuvre vanaf het midden van de jaren negentig als resident aan de Rijksakademie in Amsterdam tot het meest recente werk dat de kunstenaar speciaal voor de tentoonstelling maakt. In veertien zalen combineert Amorales ruimtelijk werk, schilderingen, tekeningen, video’s, druksels, weefsels, animaties en geluidswerken tot grootschalige installaties in een open, niet-chronologisch parcours. De bezoeker kan zijn eigen route kiezen door de wereld van Amorales, die gevuld is met sprookjesachtige beelden en verhalen waarin hij zijn bespiegelingen over het spanningsveld tussen individu en samenleving vormgeeft.

BEYOND THE IMAGE: BERTIEN VAN MANEN & FRIENDS
29 februari - 9 augustus 2020

Het Stedelijk Museum brengt een ongewoon eerbetoon aan de Nederlandse fotografe Bertien van Manen (Den Haag, 1942), een grootheid op het gebied van documentairefotografie. Hoewel haar werk al decennialang wordt verzameld door musea als het Stedelijk Museum, het Museum of Modern Art in New York en het fotomuseum in Tokyo, zal dit wereldwijd het eerste grote overzicht van haar oeuvre zijn. Het werk van Bertien van Manen is ruim vertegenwoordigd in de collectie van het Stedelijk. Het is een sterk autobiografisch visueel dagboek, waarin ze haar leven op verschillende manieren spiegelt, terugvindt, en herkent in dat van anderen. Haar series zijn overwegend langdurige projecten, gebaseerd op veelvuldige reizen en intensieve contacten met mensen uit verschillende culturen. In de tentoonstelling wordt iedere serie van Van Manen, in nauwe samenspraak met de fotografe zelf, gecombineerd met het werk van een andere fotograaf, veertien in totaal, waaronder Nan Goldin, Boris Mikhailov en Rineke Dijkstra. Dit geeft het werk van Van Manen een contrapunt in de vorm van meer context, een accent, contrast of tegenwicht.

DANA LIXENBERG - IMPERIAL COURTS
18 januari - 10 mei 2020

Imperial Courts is een drie scherms video-installatie van 69 min. van de Nederlandse fotografe Dana Lixenberg (1964, Amsterdam). Het werk is de laatste schakel in het grotere project van dezelfde naam waarin Lixenberg tussen 1993 en 2015 aan de hand van foto’s, een webdocumentaire en audio opnamen het leven heeft vastgelegd in Imperial Courts, een wijk in South Central Los Angeles. De video dompelt de kijker onder in het dagelijks leven van de bewoners via met elkaar verbonden scènes die zich langzaam ontvouwen op de drie schermen. Min of meer dramatische gebeurtenissen en spel worden zonder enige vorm van sensatiedrang of spektakel afgewisseld met routineuze handelingen en banale situaties. Op indrukwekkende wijze toont Lixenberg de vanzelfsprekende continuïteit van het leven binnen een gemeenschap die vaak als buitenissig en extreem wordt beschouwd.
Net als Bertien van Manen, wiens werk tegelijkertijd in het Stedelijk getoond wordt, is Lixenberg intens betrokken bij haar onderwerpen volgt zij hen voor langere tijd. Geheel anders is haar werkmethode: Lixenberg benadert haar onderwerp met observatie en distantie, gebruikt een grootformaat camera en streeft naar ultieme scherpte.

NAM JUNE PAIK - THE FUTURE IS NOW
14 maart - 23 augustus 2020

Grote tentoonstelling over Nam June Paik (Seoel, 1932-Miami, 2006), een pionier van de vroege videokunst. Paik werkte multidisciplinair, experimenteel, innovatief en speels en zou een grote invloed zijn op de generaties na hem. De tentoonstelling The Future is Now is in het Stedelijk het grootste en meest ambitieuze overzicht van deze kunstenaar in veertig jaar. Paik ziet al vroeg in wat de impact van massamedia zal zijn. Hij introduceert de term ‘elektronische snelweg’ en voorspelt daarmee de toekomst van de communicatie in het internettijdperk. Hij legt een relatie tussen kunst en technologie, tussen Oost en West, en reflecteert op de invloed die technologie heeft op de globalisering, en daarmee op ons dagelijks leven. In de tentoonstelling komen verschillende disciplines samen: video, sculptuur, muziek, dans en performance, en zal twee indrukwekkende, zaalvullende werken bevatten: TV Garden, waarin natuur en technologie samenkomen in een installatie met tv’s en tientallen planten, en in de Erezaal de monumentale installatie Sistine Chapel, met geluid en 34 projectoren bijeengebracht tot een totaalervaring, waarvoor hij in 1993 tijdens de Biënnale van Venetië de prestigieuze Gouden Leeuw ontving.

VAN THONET TOT DUTCH DESIGN: 125 JAAR WONEN IN HET STEDELIJK
mei 2020 - april 2021

In september 2020 bestaat het Stedelijk Museum Amsterdam 125 jaar. En het museum stelt ook al bijna 125 jaar lang meubelen en andere ontwerpen voor het interieur tentoon. Vanaf 1934 worden deze ook actief verzameld, en het museum beschikt tegenwoordig over een collectie vormgeving van naam en faam. In deze tentoonstelling zijn hoogtepunten uit de geschiedenis van de vormgeving te zien, verweven met de eigen presentatie- en verzamelhistorie van het Stedelijk.
Bekende ontwerpen van de Gebroeders Thonet, Gerrit Rietveld, Charlotte Perriand, Verner Panton, Richard Hutten, Hella Jongerius en anderen worden afgewisseld met onbekendere of niet eerder getoonde stukken van Bertha Bake, de Wiener Werkstätte, Lambertus Zwiers, Nanna Ditzel en Aldo van den Nieuwelaar. De presentatie zal daardoor zowel een feest der herkenning zijn als verrassingen bieden.

CHARLOTTE PRODGER - SAF05
30 mei - 30 augustus 2020

Het Stedelijk Museum presenteert de nieuwe video-installatie SaF05 van de Britse kunstenaar Charlotte Prodger (Bournemouth, 1974), die vorig jaar de Turner Prize won. SaF05 was tijdens de afgelopen editie van de Biënnale van Venetië te zien. Veel van Prodgers werk handelt over subjectiviteit, zelfbeschikking en queerness. SaF05 is het laatste werk in een trilogie die in een autobiografische cyclus de opeenstapeling van voorkeuren, verlangens en verlies in kaart brengt, waarmee iemand zich over een periode een zelfbeeld vormt. SaF05 rust op meerdere bronnen – archief, wetenschappelijk en dagboekvorm – en combineert beelden van een aantal locaties (de Schotse Hooglanden, de Great Basin Desert, de Okavango Delta en de Ionische eilanden). SaF05 is vernoemd naar een leeuwin met manen, als een symbool voor queer gehechtheid en verlangen. Dit dier is het laatste van verschillende leeuwinnen met manen die zijn gedocumenteerd in de Okavango Delta en is bij Prodger alleen bekend via een database van gedragingen en camerabeelden die over meerdere jaren zijn vastgelegd. Deze tekens van het bestaan van leeuwin SaF05 worden doorsneden met autobiografische fragmenten uit het eigen leven van Prodger. SaF05 is doortrokken van Prodgers preoccupatie met perspectief, kadrering en de fysieke aanwezigheid van de camera als sculpturaal apparaat.

GEMEENTELIJKE KUNSTAANKOPEN
27 juni - 11 oktober 2020

De komende editie van de Gemeentelijke Kunstaankopen concentreert zich op projecten met alternatieve manieren van kennisoverdracht. Onze collectieve kennis wordt over het algemeen gevormd door de vakken die wij volgen op school, de onderwerpen in het nieuws, of de boeken uit de bibliotheek of boekwinkel. Er zijn ook andere vormen van kennisoverdracht en kennisvorming: ongrijpbare, intuïtieve en persoonlijke vormen die vaak niet erkend worden als officiële bronnen. Ze worden bestempeld als niet-traceerbaar, controversieel, veranderlijk of onbetrouwbaar. Toch bevat instinctieve, overgeleverde of mondelinge kennis, zoals bijvoorbeeld jeugdherinneringen, familierecepten, geruchten, roddels of liefdesliedjes, óók verhalen die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan ons collectieve bewustzijn. Kunstprojecten die op (im)materiële wijze een bijdrage leveren aan alternatieve vormen van kennisoverdracht worden op dit moment via een ‘open call’ verzameld. Een keuze daaruit vormt volgend jaar een groepstentoonstelling waar het Stedelijk ook aankopen voor de collectie uit zal doen.
De internationale jury voor de selectie bestaat uit: Britte Sloothaak & Fadwa Naamna (Stedelijk Museum Amsterdam), Zippora Elders (Kunstfort bij Vijfhuizen, sonsbeek20-24), Cédric Fauq (Nottingham Contemporary), Prem Krishnamurthy (Wkshps, FRONT International 2021) en Monika Szewczyk (De Appel centre for art).

SURINAAMSE SCHOOL (werktitel)
12 september 2020 - 21 februari 2021

De tentoonstelling Surinaamse School verkent verschillende artistieke posities die belangrijk zijn geweest voor de ontwikkeling van de Surinaamse beeldende kunst. De tentoonstelling laat aan de hand van schilderijen, sculpturen, werk op papier en documentatie werk van kunstenaars zien die in het begin van de 20e eeuw tot en met de jaren na de onafhankelijkheid van Suriname tot bloei kwamen. Speciale aandacht is er voor kunstenaars die naast hun artistieke werk hebben bijgedragen aan de scholing van nieuwe generaties kunstenaars, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van kunstonderwijs in Paramaribo. Surinaamse School presenteert onder anderen werk van Erwin de Vries, Armand Baag en Nola Hatterman uit de collectie van het Stedelijk Museum.
De tentoonstelling wordt samengesteld door Jessica de Abreu (antropoloog en medeoprichter The Black Archives), Claire van Els (curator Stedelijk Museum), Mitchell Esajas (antropoloog en medeoprichter New Urban Collective en The Black Archives), Bart Krieger (publicist en zelfstandig kunsthistorisch onderzoeker), Carlien Lammers (medewerker inclusie/projectleider STUDIO-i Stedelijk Museum) en Ellen de Vries (publicist en zelfstandig onderzoeker). Het project is op initiatief van Ellen de Vries tot stand gekomen en mede gebaseerd op haar onderzoek naar Nola Hatterman.

AFTER INSTITUTIONS (werktitel)
3 oktober 2020 - 3 januari 2021

Het 125-jarige jubileum van het Stedelijk biedt het museum een goede gelegenheid om kritisch na te denken over zijn functie in de samenleving.
Dit doet het onder meer met de thematische groepstentoonstelling After Institutions. Aan het einde van de jaren zestig ontsprong als een zijtak van de conceptuele kunst een beweging genaamd Institutionele Kritiek, waarin kunstenaars bewezen dat kunstmusea geen neutrale, objectieve omgevingen zijn om kunst tentoon te stellen, maar dat zij door context, teksten en architectuur wel degelijk een richting meegeven. In de jaren negentig wierp een daaropvolgende beweging een kritische blik op het instituut zelf en de manier waarop factoren zoals klasse, kleur en geslacht invloed hebben op wie in musea wordt getoond. Op dit wordt die canon weer uitgebreid met kunstenaars die kritisch kijken naar wie er toegang heeft tot het museum en wat de sociale rol moet zijn van het instituut. Zij stellen bijvoorbeeld dat sommige groepen mensen nog steeds gemarginaliseerd worden in tentoonstellingen en collecties. Met werk uit elke periode, waaronder ook nieuwe producties, een performance van Luke Willis Thompson en een publicatie.

SAMEN ZIJN WE STEDELIJK
2019 - 2021

Het Stedelijk Museum wil meer dan ooit de verantwoordelijkheid nemen in het denken over een gedeelde en tolerante samenleving waarin eenieder zich thuis voelt. Een mooi voorbeeld hiervan is het project Samen zijn wij Stedelijk: een totale herziening van de familieprogrammering. Het Stedelijk werkt hierin samen met families, kunstenaars en culturele instellingen uit drie verschillende stadsdelen in Amsterdam: Zuidoost, Nieuw-West en Noord. Gedurende drie jaar ontwikkelen zij samen met het team van het Stedelijk een nieuw, relevant aanbod. Daarbij wordt het reeds bestaande (culturele) aanbod in de stadsdelen actief betrokken, en wordt gekeken hoe we elkaar kunnen verrijken en versterken op een wederkerige manier. De Blikopeners van het Stedelijk spelen een sleutelrol in dit project: deze jongeren, die het Stedelijk Museum én de stad als geen ander kennen, zijn bruggenbouwers bij uitstek.
Met Samen zijn wij Stedelijk wordt de bestaande familieprogrammering van het museum volledig herzien, in samenwerking met de doelgroep en andere belanghebbenden, om daarmee werkelijk invulling te geven aan de missie een museum te kunnen zijn voor iedereen.

BRUCE NAUMAN
13 februari - 23 mei 2021

Het Stedelijk Museum presenteert samen met Tate Modern een grootschalig overzicht van de Amerikaanse kunstenaar Bruce Nauman (1941). Deze tentoonstelling omvat een periode van meer dan vijftig jaar en is daarmee het eerste omvangrijke retrospectief van Bruce Nauman in Nederland. Nauman onderzoekt in zijn werk telkens weer de definities van een kunstwerk en confronteert de beschouwers rechtstreeks met hun eigen fysieke en mentale aanwezigheid. De tentoonstelling laat de diversiteit van Nauman’s oeuvre zien door middel van zijn sculpturen, neonwerken, films, videowerken, geluidsopnames, tekst en werken op papier, in een niet-chronologische parcours, waarbij te zien is dat de kunstenaar meermaals terugkeert naar eerdere thema’s. Ook zal er zeer recent werk van Nauman te zien zijn. Het werk van Bruce Nauman is in Nederland goed verzameld, de tentoonstelling in het Stedelijk wordt dan ook uitgebreid met werk van de kunstenaar uit Nederlandse collecties. De tentoonstelling reist na Tate Modern en Stedelijk Museum Amsterdam door naar het Los Angeles County Museum of Art.