Stedelijk Statements: Joseph Sassoon Semah

Stedelijk Statements: Joseph Sassoon Semah is de derde editie van een reeks programma's onder de noemer Stedelijk Statements, waarvoor een expert, kunstenaar, criticus of cultureel ondernemer een avond samenstelt in het Stedelijk Museum. De organisator van het programma krijgt de gelegenheid haar of zijn visie op beeldende kunst en vormgeving toe te lichten aan de hand van nieuw, artistiek en/of wetenschappelijk onderzoek, dat wordt gepresenteerd in een avondprogramma met lezingen, discussies, performances en filmvertoningen. In deze editie bespreekt beeldend kunstenaar Joseph Sassoon Semah zijn standpunt dat de Joodse betekenislaag in de beeldende kunsten te weinig aandacht krijgt en te vaak wordt genegeerd in de hedendaagse kunstgeschiedenis.

Op vrijdagavond 20 oktober gaat Margriet Schavemaker in gesprek met Joseph Sassoon Semah en Emile Schrijver (directeur Joods Historisch Museum) over de vraagstukken die Semah aanhaalt binnen zijn werk. Vervolgens worden twee columns voorgedragen door Sander Pleij (Vrij Nederland) en Maarten Doorman (Universiteit van Maastricht) en wordt het eerste exemplaar van de publicatie On Friendship / (Collateral Damage) II – The Guardians of the Door gepresenteerd. Deze werd samengesteld door Joseph Sassoon Semah en Linda Bouws, en is vormgegeven door Geert Schriever. De avond wordt afgesloten met de performance How to explain hare hunting to a dead German artist, een reflectie op Joseph Beuys.

INTENTIE VAN DE KUNSTENAAR 

Zo lang het westerse paradigma volhardt in het tentoonstellen van een kunstwerk als iets dat gelezen moet worden, dienen we ons bewust te zijn van, en bekend te zijn met de geschiedenis van het christendom. In dit geval - of we het nu wel of niet van belang vinden dat westerse paradigma te typeren als eindeloze poging de oorspronkelijke beweging van het christendom te transformeren in een hedendaagse filosofie - blijft het lezen van kunstwerken in de publieke ruimte een schimmige maskerade uit een ver cultureel verleden. Het is hoe dan ook evident dat van de kunstenaars die deel uitmaken van het westerse paradigma er niet zoiets bestaat als een profaan werk. Dat wil zeggen dat alle kunstwerken die getoond worden in de publieke ruimte, altijd zijn geritualiseerd en verbonden met een bepaalde ‘heilige’ tekst die ergens werd gevonden; een willekeurige en daarom vervangbare gevonden tekst.

 In dit verband zij opgemerkt dat welk kunstwerk dan ook dat getoond wordt in de publieke ruimte, zowel een noodzakelijkheid als een onmogelijkheid is, een gelijktijdige aanwezigheid van iets leesbaars en iets schimmigs.

Het antwoord is dit:

De gast in onszelf is vóór alles een kunstenaar met woorden, omdat woorden het medium vormen waarmee hij zijn naam heeft leren verheimelijken, zijn twijfel te verbergen en zijn angst te onderdrukken door publiekelijk zijn eigen wens om mee te mogen doen binnen het westerse paradigma te bekritiseren. Om te beginnen, de nostalgie naar een verloren paradijs, vervolgt de gast van meet af aan en gedurende zijn hele actieve leven in ballingschap.

 Was getekend,

 JOSEPH SEMAH

 VRIJDAGAVOND PROGRAMMA 

19:30   Welkom en introductie | Margriet Schavemaker is curator en hoofd Educatie, Interpretatie en Publicaties bij het Stedelijk Museum Amsterdam. Ze schreef het essay Dwingende Voetnoten: Joseph Semah en het Stedelijk Museum.

19:45   Column | Sander Pleij is journalist en redacteur voor Vrij Nederland. In oktober 2015 schreef hij het artikel We moeten de joodse betekenislaag in de kunst erkennen, rondom Semah’s brief aan Beatrix Ruf, directeur van Stedelijk Museum, waarin Semah aandacht vraagt voor de afwezige joodse referenties binnen de hedendaagse kunst. Pleij raakte gefascineerd door de wisselwerking tussen esthetiek en intellectualiteit (beeld en taal) in het werk van Semah.

20:00   Interview met Joseph Sassoon Semah | Emile Schrijver is algemeen directeur van het Joods Historisch Museum Amsterdam. Daarvoor was hij conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana bij de Bijzondere Collecties en bijzonder hoogleraar Geschiedenis van het joodse boek aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef Reflecties rond een ontluikende vriendschap als bijdrage aan de publicatie.

20:40   Column | Maarten Doorman is schrijver en filosoof. Hij doceert filosofie aan de Universiteit van Maastricht en is bijzonder hoogleraar Historische Cultuur van Duitsland namens het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) aan de Vrije Universteit. Hij schreef het essay Luther als open zenuw van de Duitse geschiedenis over het verbranden van joodse geschriften.

20:50   Boek | Presentatie van de publicatie

21:00   Performance | How to explain hare hunting to a dead German artist, een reflectie op Joseph Beuys

PERFORMANCE PROGRAMMA

De vrijdagavond is onderdeel van een groter programma met vijf performances op 20, 21 en 22 oktober in het Stedelijk. Het programma stelt de vraag centraal of een museum meer moet zijn dan een plaats voor presentatie alleen. De performances van Joseph Sassoon Semah laten zien dat het museum ook een plek is waar verschillende interpretaties en visies op kunst tot hun recht komen.

Meer info.

MEER OVER JOSEPH SASSOON SEMAH 

Kunstenaar Joseph Sassoon Semah (1948) is geboren in Bagdad, waar zijn grootvader Hacham Sassoon Kadoori (1885-1971) de president van de Babylonische joden was. Met zijn ouders is hij in 1950 ’verplaatst’ naar de staat Israël. Midden jaren zeventig besluit Semah Israël te verlaten. Hij spreekt in dit verband van een zelfgekozen ballingschap. Hij woont en werkt in Londen, Berlijn en Parijs; sinds 1981 heeft hij zich in Amsterdam gevestigd. Hij heeft zichzelf gepositioneerd als ‘de Gast’. Door te lezen in zijn moedertaal, het Hebreeuws, signaleerde Semah een tekort aan joodse kennis binnen de kunstgeschiedenis.

ON FRIENDSHIP / (COLLATERAL DAMAGE)

In On Friendship / (Collateral Damage) II -The Guardians of the Door (22 juni 2017 - januari 2018) staan 500 jaar reformatie en Luther centraal. Met kunst, performances, artistieke interventies, rondetafelgesprekken, lezingen en een publicatie wordt vanuit de kunsten en cultuur kritisch gereflecteerd op het beeld van Maarten Luther als ‘superstar’ en zijn betekenis toen en nu. De Nieuwe Kerk (22 juni - 27 augustus), het Joods Historisch Museum (4 oktober - 14 januari), het Stedelijk Museum (20, 21 en 22 oktober) en het Goethe-Institut (9 november - eind 2017) zijn partners in het project.

On Friendship (Collateral Damage) II –The Guardians of the Door is het tweede project over On Friendship / (Collateral Damage) van Stichting Metropool Internationale Kunstprojecten/Studio Meritis MaKOM.

Credits

 Met dank aan: De Nieuwe Kerk, het Joods Historisch Museum, het Stedelijk Museum, het Goethe-Institut, Fonds Kerk en Wereld, Gravin van Bylandt Stichting, Haëlla Stichting, Kattendijke/Drucker Stichting, Mondriaan Stichting, De Vrijzinnige Fondsen, Rijwielhandel Oud-West en alle medewerkers aan On Friendship / (Collateral Damage) II – The Guardians of the Door.