Stedelijk Statements
CARO VERBEEK - The Museum of Smells
Events — 12 okt 2018
- Prijs
- Museumticket + €3
- Locatie
- Teijin Auditorium
- Tijd
- 12 okt 2018, 19.00 tot 21.30
- Taal
- Engels
- Toegang
- Tickets
Caro Verbeek is de vijfde editie van een reeks programma's onder de noemer Stedelijk Statements, waarvoor een expert, kunstenaar, criticus of cultureel ondernemer een avond samenstelt in het Stedelijk Museum. De samensteller van het programma krijgt alle gelegenheid haar of zijn visie op beeldende kunst en vormgeving toe te lichten aan de hand van nieuw artistiek en/of wetenschappelijk onderzoek, dat wordt gepresenteerd in een avondprogramma met lezingen, discussies, performances en filmvertoningen.
Caro Verbeek is kunsthistorica, curator, docent en onderzoeker, en is gespecialiseerd in de zintuiglijke dimensie van de kunstgeschiedenis van de 20e eeuw. Met haar onderzoek draagt ze bij aan een reconstructie van de kunstgeschiedenis die vaak hoofdzakelijk verteld wordt vanuit de visuele waarneming. Caro richt zich juist op de ‘lagere’ zintuigen zoals geur, tast, smaak, proprioceptie en zintuiglijke verschijnselen zoals synesthesie.
Tijdens deze editie van Stedelijk Statements staat de relatie tussen kunstgeschiedenis en geur centraal. Sinds 2014 werkt Caro Verbeek aan de Vrije Universiteit – in samenwerking met het Rijksmuseum en IFF – aan haar proefschrift over de rol van geur tijdens de historische avant-garde. Haar lezing over dit onderwerp wordt gevolgd door lezingen van olfactorisch kunstenaar Peter De Cupere en literatuurwetenschapper Piet Devos, en een performance van de kunstenaar-choreograaf Amy Toner, welk optreden live begeurd zal worden door aromajockey Scentman. Tussendoor is er een ruikpauze waarin er verschillende momenten in de kunsthistorie geroken kunnen worden. De avond wordt afgesloten met een gesprek tussen Caro Verbeek, Piet Devos, Peter De Cupere en Amy Toner. Samen belichten zij de mogelijkheden en uitdagingen van het presenteren, bekritiseren, conserveren en reconstrueren van historische en hedendaagse olfactorische kunst in het museum.
THEN I REALIZED I HAD TO HAVE SOME KIND OF SMELL MUSEUM, SO CERTAIN SMELLS WOULDN’T GET LOST FOREVER
Het kunstmuseum is doorgaans visueel georiënteerd en gedeodoriseerd. Maar dit weerspiegelt niet de multi-zintuiglijke werkelijkheid van de kunstgeschiedenis. Kunstenaars betrokken vanaf het einde van de negentiende eeuw steeds vaker de reuk in hun Gesamtkunstwerken. Met name door de Futuristen en Surrealisten nam dit verschijnsel een vlucht in de vorm van aromatische dansen, olfactieve cinema, geurig speelgoed, geparfumeerde sculpturen en zelfs compleet begeurde ruimten. Deze doelbewust toegevoegde geuren behoren tot ons materiële, doch vervliegende kunsthistorische erfgoed. Door olfactieve reconstructies te presenteren en kritisch te belichten, ontstaat een completer beeld van de kunstgeschiedenis en wordt tegelijkertijd de westerse oculaircentrische houding ter discussie gesteld.
De lezingen zijn aangepast voor blinden en slechtzienden. Daarnaast zorgen wij voor extra begeleiding tijdens het evenement. Via deze link kunt u de plattegrond van het museum downloaden. Indien u vragen heeft, kunt u mailen naar publicprogram@stedelijk.nl
PROGRAMMA
- 19.00
- Deuren open
- 19.05
- Introductie en lezing Caro Verbeek, ‘In Search of Lost Scents’
- 19.35
- Performance Amy Toner and Maroula Iliopoulou, ‘Beneath Her Eyes’
- 19.55
- Pauze > kunsthistorische ruiksessie
- 20.15
- Lezing Piet Devos: ‘Exploring the ‘lower’ senses in Surrealism and disability aesthetics’
- 20.40
- Lezing Peter De Cupere, ‘Geur als artistiek medium in een hedendaagse museale context’
- 21.10
- Rondetafel gesprek
- 21.30
- Eind
MEER OVER DE SPREKERS
Caro Verbeek
Caro Verbeek is kunsthistorica, curator, docent en onderzoeker, gespecialiseerd in de zintuiglijke dimensie van kunst uit de 20e eeuw. Eerder was ze verbonden aan het Stedelijk Museum Amsterdam en het Rijksmuseum, voordat ze overstapte naar een academische carrière.
Op dit moment werkt Verbeek aan haar proefschrift In Search of Scents Lost - (Re-)constructing the Aromatic Heritage of the Avant-garde over de olfactieve dimensie van het futurisme en surrealisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam, in samenwerking met IFF (International Flavours & Fragrances) en het Rijksmuseum, Amsterdam, en met ondersteuning van de NWO. Haar doel is om een meer zintuiglijke geschiedenis van de kunst te (her)construeren door het verzamelen, (re)construeren en presenteren van zintuiglijk en vluchtig erfgoed. In 2015 schreef ze het boek Something in the Air - Scent in Art over olfactieve kunst in de 20e en 21e eeuw. Dit ging vergezeld van een gelijknamige tentoonstelling in Villa Rot, Duitsland. Verder doceert zij sinds 2010 de cursus ‘The Other Senses’ aan de Koninklijke Academie voor de Kunsten (Den Haag) en cureert zij vanaf 2015 het geurcultuurprogramma ‘Odorama’ bij Mediamatic.
Peter de Cupere
Kunstenaar Peter de Cupere werd al tijdens zijn studie ontdekt door curator Jan Hoet. Hij viel op de kunstacademie vooral op omdat hij met geur werkte. Tegenwoordig is hij een van de bekendste internationaal opererende kunstenaars die geur als medium en betekenisgever inzet. Hij belicht onderwerpen als etniciteit, lichamelijke taboes, erotiek, synesthesie en maatschappelijke kwesties door te appelleren aan de reuk in performances, sculpturen, tekeningen, installaties en dans. In 2018 werd hem de prestigieuze ‘Contribution to Scent Culture Award’ toegekend.
In zijn presentatie zal De Cupere uit eigen ervaring vertellen over de toegevoegde waarde van het werken met geur. Maar hij weet ook als geen ander welke uitdagingen en beperkingen het werken met geur in een museale context met zich meebrengt.
Amy Toner
Amy Toner (Verenigd Koninkrijk) combineert de werelden van moderne dans, sociaal engagement, performancekunst en geur in haar multisensorische, ruimtelijke performances. In haar werk onderzoekt zij hoe met name de reuk, de smaak en de tastzin in performances kunnen worden geprikkeld, mede als manier om maatschappelijke verandering te stimuleren.
Amy heeft eerder werken gecreëerd voor The Place, de Towner Art Gallery, het Young Blood Collective en Mediamatic/ Odorama. In 2016 heeft zij een stage gevolgd bij ICKamsterdam waar zij kinderen leerde dansen aan de hand van geuren.
De performance Beneath Her Eyes is een tastbaar, olfactief antwoord op het futuristische gedicht ‘Ritratto Olfattivo di una Donna’ (1932) (Geurportret van een vrouw) van Marinetti. In het kunstwerk dat is afgedrukt op een metalen plaat komen geur en beweging samen in de beschrijving van het spoor van het vleugje parfum van een passerende vrouw. De performance vormt een verkenning van concepten als schoonheid, de blik en de tastbare geur van een vrouw.
Het betreffende gedicht komt uit het kunstenaarsboek ‘Parole in libertá futuriste olfattive, tattili, termiche’, van F.T. Marinetti en Tulio d'Albisola en is een van de hoogtepunten van de collectie van het Stedelijk Museum.
De dans wordt uitgevoerd door Maroula Iliopoulou.
Piet Devos
Piet Devos (Kortrijk, 1983) is een Belgisch schrijver en literatuurwetenschapper. Hij is gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen in Moderne Romaanse Letterkunde. In zijn boek El cuerpo elocuente heeft Piet Devos een cultuur-historische methode ontwikkeld voor de analyse van literaire teksten vanuit het perspectief van zintuigelijke praktijken en concepten uit dezelfde tijd. Sinds 2016 doet hij onderzoek voor een nieuw project over de Modernistische esthetiek van invaliditeit. Piet Devos vertaalt ook Franse en Latijns-Amerikaanse literatuur.
In zijn lezing zal Piet Devos verbanden leggen tussen de multisensorische experimenten van de vroegere avant-garde en de hedendaagse belangstelling voor de esthetiek van invaliditeit. Meer specifiek richt hij zich op de Internationale Expositie van het Surrealisme uit 1938 met al haar exotische geuren en vervreemdende tactiele ervaringen, en de dansvoorstelling van Eline van Ark uit 2015 getiteld The Invisible Dancer, waarbij het blinde dan wel geblinddoekte publiek werd uitgenodigd om te luisteren naar de dansvoorstelling. Aan de hand van deze twee casestudies zal Devos niet alleen de vele rijke facetten en mogelijke valkuilen van dit soort experimenten laten zien, maar ook de problemen die er spelen bij de analyse en het bewaren van multisensorische kunst.
Jorg Hempenius a.k.a. Scentman
Jorg Hempenius is naast geurmarketeer ook AromaJockey onder de artiestennaam Scentman. Hij onderscheidt zich door zijn museale projecten en begeuringen van zowel populaire als academische evenementen.
CREDITS
Deze editie is tot stand gekomen met steun van Mediamatic Amsterdam en International Flavours & Fragrances (IFF). Het proefschrift en onderzoek worden ondersteund door de NWO, CLUE+, Vrije Universiteit, IFF, Koninklijke Academie voor de Kunsten (KABK) en het Rijksmuseum.
