Amsterdam Art Weekend: Stedelijk & De Balie Debat

Van documenta 14 tot de tentoonstelling Ik ben een geboren buitenlander in het Stedelijk, hedendaagse kunst en tentoonstellingen zijn regelmatig politiek. Is het mogelijk om met kunst het politieke debat te beïnvloeden? Moet dit een doel zijn van tentoonstellingen? Of sneeuwt het artistieke of esthetische aandeel in geëngageerde kunst onder in een politieke context, door een goedbedoelde boodschap? Hierover gaan we tijdens het jaarlijkse Stedelijk x Amsterdam Art Weekend x De Balie debat in gesprek met kunstenaars, critici en curatoren.

We spreken over het activistisch potentieel en de receptie van politiek geëngageerde tentoonstellingen door verschillende publieksgroepen. documenta 14, maar ook de receptie van de serie tentoonstellingen gewijd aan het thema migratie in het Stedelijk Museum, vormen relevante vertrekpunten. De twee recente edities – de tentoonstelling Ik ben een geboren buitenlander, met werken uit de collectie waarin kunstenaars zich vanuit verschillende perspectieven verhouden tot het onderwerp migratie, en de installatie The Crossing van Carlos Motta – leidden tot stevige uitspraken in de pers. Een centrale vraag in deze kritieken betreft het artistieke of esthetische aandeel in geëngageerde kunst. Wordt dit onzichtbaar in een politieke context, ondergesneeuwd door de goedbedoelde boodschap? Aan de andere kant kan men zich afvragen of het eigenlijk wel mogelijk is om met een tentoonstelling een politieke boodschap over te brengen. Fundamenteler gesteld: kunnen tentoonstellingen meningen doen verschuiven?

Sprekers

Imara Limon is conservator bij het Amsterdam Museum, waar zij de tentoonstelling Zwart Amsterdam (2016) maakte over zwarte rolmodellen. Limon heeft een achtergrond in hedendaagse kunst, museologie en cultural analysis aan de Universiteit van Amsterdam. Momenteel werkt zij aan een tentoonstellingsproject met The Black Archives en het programma New Narratives; interactieve museumtours waarbij gastrondleiders vanuit diverse perspectieven opnieuw kijken naar museumstukken en de narratieven die het instituut presenteert. Limon was onderdeel van het New World Summit-team van kunstenaar Jonas Staal, en manager van Frontier Imaginaries, opgericht door curator Vivian Ziherl, met indernationale tentoonstellingen en publicaties. Zij was co-curator van Nieuw Amsterdams Peil (2017), een samenwerkingsproject met curator Alessandro Vincentelli (BALTIC Centre for Contemporary Art) en zes Amsterdamse galeries. Limon is adviseur bij het Mondriaan Fonds en het Amsterdams Fonds voor de Kunst, en won de Museumtalent Prijs 2017. 

Richard Kofi is beeldend kunstenaar en werkt als tentoonstellingsmaker bij het Nationaal Museum van Wereldculturen, een fusie van het Afrika Museum in Berg en Dal, het Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden en het Tropenmuseum in Amsterdam. Hij is maker van de expositie Het heden van het slavernijverleden, die op dit moment te zien is in het Tropenmuseum. De expositie beschouwt het slavernijverleden als een onafgeronde geschiedenis en onderzoekt overblijfselen van het koloniale gedachtegoed aan de hand van de museale collectie. De expositie kwam tot stand in samenwerking met een grote klankbordgroep van academici en activisten en het museum staat open voor kritische respons, die zal worden opgenomen in de klankbordgroep voor verder onderzoek.

Patricia Kaersenhout is een Nederlandse visueel kunstenaar en cultureel activist. Ze studeerde sociale wetenschappen aan Amstelhorn Amsterdam en beeldende kunst aan de Gerrit Rietveld Academie. Haar werk onderzoekt sociale onzichtbaarheid als gevolg van de Afrikaanse Diaspora. Ook richt ze zich op het kolonialisme in relatie tot haar eigen opgroeien binnen een West-Europese cultuur. De rode draad in haar werk is een onderzoek naar de Afrikaanse Diaspora, die ze in verband brengt met de geschiedenis van de slavernij, racisme, feminisme en seksualiteit. 

Maarten Doorman is schrijver en filosoof. Hij doceert filosofie aan de Universiteit van Maastricht en is bijzonder hoogleraar Historische Cultuur van Duitsland aan de Vrije Universiteit Amsterdam, namens het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA). Een aantal boeken van zijn hand zijn: Art in Progress. A Philosophical Response to the End of the Avant-Garde (2003), De romantische orde (2004), Rousseau en ik (2012) en De navel van Daphne. Over kunst en engagement (2016).

Rutger Pontzen is redacteur en kunstcriticus bij de Volkskrant. Pontzen schreef eerder als kunstcriticus voor Vrij Nederland en Metropolis M Magazine. Hij is auteur van de roman Nu ik (2015).

Moderator: Edo Dijksterhuis (freelance journalist en kunstcriticus).