changing attitudes

Dinsdag 30 november 2010
Tijd: 13.00 – 16.30 uur
Locatie: Auditorium, The Temporary Stedelijk
Entree: gratis, met een geldig entreebewijs voor het museum
Voertaal: Engels
Inschrijven: U kunt zich van 6 tot 28 november 2010 inschrijven via post@arttablenederland.nl
U ontvangt een bevestiging per e-mail. Wegens een beperkt aantal plaatsen wordt tijdige inschrijving aanbevolen.

Ter gelegenheid van haar vijfjarig jubileum organiseert ArtTableNederland, in samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam, een symposium over de hedendaagse positie van vrouwen in de kunst. Centraal staat het onderzoek naar het erfgoed van het feminisme en de mogelijke obstakels die vrouwen thans en in de toekomst kunnen ervaren bij het realiseren van hun ambities. In dit generatieoverschrijdende debat delen toonaangevende vrouwen uit Nederland en het buitenland op het gebied van kunst en cultuur hun ervaringen en perspectieven.

Er is sprake van hernieuwde belangstelling voor het thema feminisme en kunst. In Nederland is deze opleving zichtbaar door de overzichtstentoonstelling Rebelle: Feminisme en Kunst 1969-2009(Museum voor Moderne Kunst Arnhem, 2009) en Episode 3 van het curatorieel platform If I Can't Dance, I Don't Want To Be Part Of Your Revolution (diverse locaties, waaronder De Appel Arts Centre, Amsterdam, 2008). Daarnaast zijn er vele andere kleinschalige initiatieven.

Ook internationaal is deze trend af te lezen aan bijvoorbeeld de oprichting van het Elizabeth Sackler Center for Feminist Art, tentoonstellingen als Wack! Art and the Feminist Revolution (The Geffen Contemporary at MoCA, Los Angeles, 2007 en PS1, New York, 2008), Global Feminisms (Brooklyn Museum, New York, 2007) en elles@centrepompidou (Centre Pompidou, Parijs, 2009-lopend) en de oprichting van organisaties zoals Contemporary Feminism en de Troublemakers Foundation.

Toch heeft het 'F-woord' nog steeds een controversiële lading in kringen van kunstenaars en curatoren. Betekent dit dat vrouwen eindelijk hun weg hebben gevonden en dat er geen obstakels meer zijn? Is de revolutie voorbij? Of hebben vrouwen in hoge posities in de kunstwereld nog steeds te maken met het spreekwoordelijke glazen plafond? Het lijkt alsof vrouwelijke kunstenaars een gelijkwaardige positie innemen ten opzichte van mannen, maar wat zeggen de statistieken ons over het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke kunstenaars als het gaat om inkomsten en zichtbaarheid? Hebben prominente musea en instituten als het Museum of Modern Art en het Centre Pompidou bijgedragen aan de verbetering van de positie van vrouwelijke kunstenaars of houden zij zich afzijdig van dit onderwerp? Hoe is de situatie als het gaat om prestigieuze prijzen zoals de Turner Prize en aandacht voor vrouwelijke kunstenaars bij grootschalige tentoonstellingen als Documenta en de Biënnale van Venetië? De conferentie stelt deze en andere onderwerpen aan de orde door het accent te leggen op het belang en erfgoed van het feminisme in de kunstwereld als geheel: van galeriehouder tot museum curator/directeur, van kunstenaar tot wetenschapper, van criticus tot cultureel producent.

Programma:

Het symposium bestaat uit een tweedelig programma over het feministisch erfgoed in de beeldende kunst. Het eerste deel is gewijd aan de tegenwoordigheid of aanwezigheid van dit erfgoed in de kunst en het tweede deel belicht de toekomst van het feminisme. Vier experts, vrouwen die bekend staan om hun betrokkenheid bij feministische vraagstukken, geven in elk deel hun visie. Het debat en de interviews staan onder leiding van een moderator.

12.45 - 13.00 Inloop
13.00 - 13.10 Welkom door Din Pieters, voorzitter ArtTableNederland
13.10 - 13.30 Inleiding Margriet Schavemaker, Stedelijk Museum
13.30 - 14.30 Panel I
14.30 - 15.00 Pauze
15.00- 16.00 Panel II
16.00 - 16.30 Nabeschouwing

Panel I
Tegenwoordigheid/aanwezigheid van het feministisch erfgoed in de hedendaagse kunst

Dit panel onderzoekt of vraagstukken uit het feministisch verleden (dat nog niet noodzakelijkerwijs voorbij is) nog steeds relevant zijn voor het feminisme in haar huidige vormen. Wat houdt het feministisch erfgoed precies in en hoe komt de ideologie van eerdere generaties tot uiting in hedendaagse kunst en kunstpraktijken? Speelt de vrouwenbeweging of het feminisme nog steeds een rol voor de jongere generatie van kunstbeoefenaars? Zo ja, zouden sommige vraagstukken opnieuw ter discussie gesteld moeten worden en hebben wij nog steeds te maken met dezelfde problemen? Zijn de strategieën die vrouwen gebruiken in de kunstwereld veranderd? Kortom: is feminisme geschiedenis, erfgoed of een urgent thema?

Panelleden
Cornelia Butler, curator MoMA (New York)
Mirjam Westen, curator Museum voor Moderne Kunst Arnhem
Maria Roosen, kunstenaar (Arnhem)Camille Morineau, curator Centre Pompidou(Parijs)

Moderator
Hendrik Folkerts, curator Openbaar Programma, Stedelijk Museum (Amsterdam)

Panel II
Toekomst van het feministisch erfgoed in de beeldende kunst

Kijkend vanuit het heden naar de toekomst van het feminisme en vrouwenvraagstukken in de kunsten, kan men zich terecht afvragen: 'Hoe nu verder?' Wat zijn de idealen en doelen waarop vrouwen zich zouden moeten richten en wat zijn de juiste strategieën om deze te bereiken? Moeten 'wij' blijven varen onder de vlag van het feminisme of zijn de feministische principes inmiddels achterhaald? En is er nog wel sprake van 'wij'? En als meer vrouwen aan het roer komen en belangrijke posities in de kunstwereld innemen, wat voor culturele veranderingen brengt dat met zich mee? Wat zijn de veranderingen die wij graag zouden willen zien? Dit panel beoogt een direct antwoord te geven op deze belangrijke vragen, om zo uitdrukking te geven aan het feministisch erfgoed in de toekomst en na te gaan of een 'feministische benadering' echt tot verandering zal leiden.

Panelleden
Sylvia Eiblmayr, curator (Oostenrijk)
Jo Baer, kunstenaar (Amsterdam)
Ellen de Bruijne, galeriehouder (Amsterdam)
Iris van der Tuin, universitair docent Genderstudies (Utrecht)

Moderator
Kitty Zijlmans, hoogleraar Geschiedenis en theorie van de beeldende kunst van de nieuwste tijd, Universiteit Leiden (Leiden)

Biografieën:

Jo Bear
(1929 Seattle) is kunstenaar. Zij woont en werkt in Amsterdam. Jo Baer werd in de jaren zestig internationaal bekend als representant van de Minimal Art. In 1975 vertrok zij naar Europa, waar haar werk veranderde van abstract naar figuratief. Zij gebruikt onderwerpen uit de beeldgeschiedenis van de mensheid die zij verwerkt in tekeningen en schilderijen van groot formaat. Baer nam deel aan een groot aantal tentoonstellingen en haar werk is opgenomen in gerenommeerde collecties. In 2009 exposeerde zij met een solo-expositie in het Van Abbemuseum Eindhoven. In 2010 verscheen bij Roma Publications 'Jo Baer. Broadsides & Belles Lettres. Selected writings and interviews 1965-2010' (Roel Arkesteijn ed.).

Ellen de Bruijne 
(Rotterdam, 1958) is galeriehouder en woont en werkt in Amsterdam.Na lange tijd als producent en assistent-curator te hebben gewerkt startte kunsthistoricus De Bruijne in 1999 haar eigen galerie aan de Rozengracht, Ellen de Bruijne Projects. Gedreven door idealisme en persoonlijke betrokkenheid vertegenwoordigt zij sindsdien vele jonge kunstenaars, waaronder Dora Garcia, Susan Philipsz, Falke Pisano en L.A. Raeven. Ellen de Bruijne onderscheidt zich door het stimuleren van analytische, sociaal-geëngageerde en mediakritische projecten waarin veel ruimte is voor interactieve performances en performative art. De openingacts van L.A. Raeven,waarbij het publiek zichzelf geconfronteerd zag met de consequenties van hun eigen beslissingen, zijn beroemd. In 2006 ontving Ellen de Bruijne de European Association of Galleries' FEAGA award voor innovatie en creativiteit.

Cornelia Butler 
is The Robert Lehman Foundation Chief Curator van Drawings bij The Museum of Modern Art. Zij is de redacteur van Modern Women: Women Artists at the Museum of Modern Art, een baanbrekend onderzoek naar de collectie van het MoMA, dat kijkt naar het werk van moderne en hedendaagse vrouwelijke kunstenaars diens diverse praktijken en bijdragen aan de avant-garde beweging omvangrijk zijn, hetzij veelal ondergewaardeerd. Recentelijk cureerde zij Greater New York in PS 1 Contemporary Art Center en zij is momenteel betrokken bij de organisatie van On Line: Drawing through the Twentieth Century, een tentoonstelling die opent in het MoMA in de herfst van 2010. Butler heeft talrijke tentoonstellingen gecureerd over hedendaagse kunst, zoals Live/Work: Performance into Drawing; Glossolalia: Languages of Drawing, en Here Is Every: Four Decades of Contemporary Art, die beide over de collecti van het MoMA gaan. Onlangs stelde zij de volgende tentoonstellingen samen: Marlene Dumas: Measuring Your Own Grave, WACK! Art and the Feminist Revolution en Afterimage: Drawing through Process for The Museum of Contemporary Art, Los Angeles, waar zij curator was van 1996 tot 2006.

Silvia Eiblmayr
is curator, docent en publiciste en woont in Wenen. Van 1993 tot 1995 was zij directeur van het Salzburger Kunstverein en tussen 1999-2008 directeur van de Galerie im Taxispalais /Galerie des Landes Tirol te Innsbruck. Eiblmayr is als tijdelijk professor verbonden geweest aan de Academy of Fine Arts Munich en was docent aan de University of Essen (1988-2003), Academy/University of Fine Arts Vienna (1999-2009) en de IKM/ University of Music and Performing Arts Vienna. Zij is de auteur van verschillende publicaties over moderne en hedendaagse kunst en het boek '"Woman as Picture" – The Female Body in 20th Century Art', 1993, 3rd edition 2001.

Hendrik Folkerts
studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceert regelmatig in tijdschriften en platforms als Metropolis M, Afterall Online, Tubelight en voor het Stedelijk Museum (Bureau) Amsterdam. Folkerts werkt momenteel als curator van het Openbaar Programma bij het Stedelijk Museum en is coördinator van het Curatorial Programme van De Appel art centre in Amsterdam.

Camille Morineau 
(1967) is conservator van het Musée National d’Art Moderne, Centre Pompidou. Zij is (mede) samensteller van ‘Big-Bang’ (2005), een thematische presentatie van de collectie in het museum en van ‘Nouveau Réalisme’ (Galeries nationales du Grand Palais, 2007) . Daarnaast was zij verantwoordelijk voor ‘Nouvelles Vagues’ (een collectiepresentatie in China, 2004), de retrospectieve ‘Yves Klein corps, couleur immatériel’ (2006) en voor ‘elles@centrepompidou’ (2010/11). 
Morineau publiceert regelmatig in ‘artpress’ en was genomineerd als Young Leader (French American Foundation). Zij is vier jaar als curator verbonden geweest aan de Centre Pompidou Foundation. Op dit moment bereidt ze een retropectieve tentoonstelling voor van Gerhard Richter, samen met Tate Modern in Londen en de Neue National Galerie in Berlijn. De expositie opent in 2012 in Parijs. 

Maria Roosen 
(1957, Oisterwijk) is kunstenaar en woont en werkt in Arnhem. Zij is bekend vanwege haar opvallende glazen objecten, kannen en borsten: zachte, kwetsbare, erotische vormen in sprankelende kleuren. Naar haar kleinere werk maakt zij in opdracht regelmatig monumentale werken in de openbare ruimte, waaronder de werken in de beeldentuin van het Museum voor Moderne Kunst Arnhem en het Singer Laren. Zij exposeerde onder meer in het Stedelijk Museum in Schiedam, Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam, MUHKA in Antwerpen en Museum d'Hondt-Dhaenens, Deurne. In 1995 vertegenwoordigde Roosen samen met Marlene Dumas en Marijke van Warmerdam Nederland tijdens de Biënnale van Venetië. In. 2006 ontving zij de Wilhelminaring voor beeldhouwkunst en in 2009 de Singer Prijs voor haar gehele oeuvre Zie ook www.mariaroosen.com.

Iris van der Tuin
is universitair docent Gender Studies aan de Universiteit Utrecht. Recentelijk ontving zij een VENI beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) voor het project 'The Material Turn in the Humanities'. Van der Tuin is co-voorzitter van ATGENDER, het Europese netwerk voor genderonderzoek, -onderwijs en -documentatie. Zij geeft les over feministische kennistheorie en methodologie, feministische klassiekers en wetenschapsfilosofie. In haar onderzoek richt zij zich met name op het derde golf feminisme, het nieuwe feministische materialisme en wetenschapsfilosofie voor de geesteswetenschappen.

Mirjam Westen 
is conservator hedendaagse kunst in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem. Zij is samensteller van tentoonstellingen waarin maatschappelijke vraagstukken, gender en eurocentrisme een rode draad vormen, zoals te zien in 'Zelfbeschikking' (1995), 'Elck zijn waerom. Vrouwelijke kunstenaars in België en Nederland 1500-1950' (1999-2000) (i.s.m. Katlijne van der Stighelen); 'Secrets of the 90's' (2004); 'Dealing with Reality' (2007), 'rebelle. Art & Feminism 1969-2009' (2009). Zij maakte solopresentaties van onder anderen Milica Tomiç (2000), Angèle Etoundi Essamba (2001), Kara Walker (2002), Emily Jacir (2003), Lily van der Stokker (2003), Lida Abdul (2006), Regina Galindo (2007) en L.A. Raeven (2010). Naast haar werk als curator is Mirjam Westen actief als kunsthistorica en publiciste. Zij is bestuurslid van de International association of curators of contemporary art (IKT).

Kitty Zijlmans 
studeerde kunstgeschiedenis in Leiden, waar zij in 1989 promoveerde op een theoretisch proefschrift over kunstgeschiedenis en systeemtheorie. Op 1 juli 2000 werd zij benoemd tot hoogleraar in de Geschiedenis en theorie van de beeldende kunst van de nieuwste tijd aan de Universiteit Leiden. In 2010 werd Zijlmans benoemd tot lid van de KNAW. Haar interesse ligt op het gebied van de hedendaagse kunst, kunsttheorie en methodologie. Daarnaast hebben de positie en het aandeel van de vrouw in kunst en cultuur en de huidige interculturele processen en globalisering van de (kunst)wereld haar bijzondere belangstelling. Recente publicaties: 'World Art Studies: Exploring Concepts and Approaches' (red. Kitty Zijlmans and Wilfried van Damme. Amsterdam: Valiz 2008); 'CO-OPs. Interterritoriale verkenningen in kunst en wetenschap / Exploring new territories in art and science' (red. Kitty Zijlmans, Rob Zwijnenberg, Krien Clevis. Amsterdam: Buitenkant 2007).

ArtTableNederland 
is gevestigd in Amsterdam en biedt een platform voor ontmoeting en inspiratie voor professionele vrouwen in het brede veld van de beeldende kunst en bevordert waar nodig de positie van deze vrouwen. Vrouwen zijn relatief goed vertegenwoordigd in de kunstwereld, maar helaas nog niet binnen de topposities. Gezien deze achtergebleven vertegenwoordiging vindt ArtTableNederland, mede bij gebrek aan een bestaand platform, het noodzakelijk om de vrouwen die de huidige topposities bekleden te stimuleren en doorgroei te bevorderen. ArtTableNederland wil dit doel bereiken door ruimte te bieden aan toonaangevende vrouwen om elkaar te ontmoeten, contacten te leggen en kennis te verdiepen. Zie voor alle activiteiten www.arttablenederland.nl.