Yael Bartana
Profiel
Profiel — 23 nov 2018
In haar videowerken en installaties richt Yael Bartana haar aandacht op de wijze waarop onze culturele en nationale identiteit wordt bevestigd en versterkt door rituelen, ceremonies en sociale gebruiken. Bartana, van oorsprong Israëlisch, neemt regelmatig haar geboorteland als casestudy en bekijkt welke rol overlevering en collectief geheugen daar spelen in het nationale bewustzijn. De titel van haar film Tashlikh (Cast Off) uit 2017 is ontleend aan het joodse gebruik om brood en persoonlijke bezittingen in een rivier te gooien als een symbolische vorm van boetedoening. Op grond van deze traditie vroeg Bartana aan zowel de slachtoffers als daders van de holocaust, de Armeense genocide en recentere etnische zuiveringen zoals in Soedan en Eritrea, om iets weg te gooien wat hen in materiële zin nog bond aan hun traumatische verleden.
In de film dwarrelen deze voorwerpen, waaronder kleren, ingelijste foto’s, identiteitspapieren en onderscheidingen, in slow motion over het scherm na ergens hoog buiten beeld te zijn losgelaten. Een gitzwart achterdoek wekt de suggestie van een oneindige ruimte waarin de voorwerpen los komen te staan van een aanwijsbare tijd of plaats. De ruimtevullende, echoënde soundscape bij de film draagt bij aan de sensatie erin ondergedompeld te worden en lijkt de scheidslijn tussen de ruimte binnen de video en de expositieruimte vrijwel geheel te laten verdwijnen. De warrelende voorwerpen die als in een ballet sierlijk door de lucht zweven, worden beladen vertolkers van de mensen van wie ze zijn. Ze brengen zo de uittocht in beeld die op gang komt als etnische groepen worden onderworpen aan geweld en gedwongen migratie.
Tashlikh (Cast Off) onderstreept Bartana’s opvatting dat onze identiteit niet in marmer is gebeiteld, maar voortdurend wordt geherdefinieerd onder invloed van veranderende omstandigheden en onze omgang met anderen. Door de verhalen van verschillende volkerenmoorden in de twintigste eeuw met elkaar te vermengen laat de film zien hoe identiteit keer op keer wordt gebruikt om bepaalde groepen mensen politieke en economische macht te geven over anderen. Terwijl de discussie over de vrije doorgang van mensen zich vaak toespitst op het gebrek aan mobiliteit en de onmogelijkheid de landsgrenzen over te steken, herinnert Bartana ons eraan dat dit concept ook raakt aan het recht in je eigen huis te blijven zonder voor uitzetting of je leven te hoeven vrezen. Hoewel ze haar werk ziet ‘in connectie met de politiek’, weigert ze een oordeel te vellen of met een oplossing te komen voor politieke conflicten. In plaats daarvan toont ze de politieke omstandigheden en mechanismen en nodigt ze het publiek uit actieve kijkers en deelnemers te worden. Bartana beschouwt kunst als een belangrijk ‘middel om de status quo te ondermijnen’.
In Tashlikh (Cast Off) introduceert Bartana een nieuw soort ritueel waarin de deelnemers zich door een voorwerp weg te gooien bevrijden van de last van een gruwelijk verleden. Hun wordt een kans geboden hun schuld te erkennen, hun wonden te helen en ook psychologisch bevrijd te worden.
Credits Tashlikh (Cast off)
Director Yael Bartana | Director of Photography Mick Van Rossum | Editing Yael Bartana | Sound Design Daniel Meir | Visual Effects Eran Feller | Production Design Hagar Ophir | Assistant Director Itamar Gov | Production Manager Eike Wendland | Producers Naama Pyritz, Yael Bartana | Commissioned by CCA Tel-Aviv, n.b.k
Over de kunstenaar
Yael Bartana (1970, Israël) heeft gestudeerd aan de Bezalel Academy of Arts and Design in Jeruzalem en de School of Visual Arts in New York. Ze nam deel aan verschillende artist-in-residence-programma's, onder andere aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en het Center for Curatorial Studies van het Bard College in New York. Haar werk is tentoongesteld in het Philadelphia Museum of Art; de Martin Gropius Bau, Berlijn; MoMA PS1, New York; Museum of Modern Art, Warsaw; Tel Aviv Museum of Art; Banff Centre, Alberta; Walker Art Center, Minneapolis; Van Abbemuseum, Eindhoven; de Secession in Wenen; de Bienal de São Paulo; de Biënnale van Sydney; de Berlin Biennale; en de 54ste Biënnale van Venetië, waar ze Polen vertegenwoordigde. Ze ontving de tweede prijs van de Prix de Rome 2005 en won in 2010 de Artes Mundi Prize. Haar werk is aangekocht door verschillende musea in Europa, de Verenigde Staten en Israël.