Basir Mahmood
Profiel
Profiel — 23 nov 2018
Hoewel Basir Mahmood is opgeleid tot beeldhouwer, werkt hij tegenwoordig met fotografische media omdat deze voor hem een directere manier van expressie vertegenwoordigen. In zijn film-, video- en fotowerk focust Mahmood op objecten, onderwerpen en verschijnselen die vaak worden weggewuifd of over het hoofd gezien. Voor zijn videowerk Monument of Arrival and Return uit 2016 heeft de kunstenaar een productiebedrijf uit zijn thuisland Pakistan in dienst genomen om een groep dragers te filmen, die op het station van Lahore hun werk doen. Deze mannen, die sinds het tijdperk van de Britse koloniale overheersing ‘koelies’ worden genoemd, zijn gemakkelijk herkenbaar vanwege hun feloranje uniformen.
Mahmood, die vanuit Amsterdam werkte, stuurde de filmploeg een verzameling schetsen en instructies over hoe de performers te regisseren en ontving uiteindelijk een pakket beeldmateriaal in ruil. Hoewel hij er bewust voor had gekozen om geen actieve rol te spelen in de filmproductie, beschouwde de kunstenaar, die ook ervaring heeft met theater, zich als dramaturg van de film. Door een context te creëren waarin deelnemers werden aangemoedigd om met elkaar samen te werken en te improviseren met de persoonlijke bezittingen van de kunstenaar, experimenteert Mahmood met het opgeven van een zekere mate van controle over zijn werk.
De film opent met dragers die lukraak door een ongedefinieerd interieur met betonnen wanden en rechthoekige deuropeningen bewegen. Door de mannen in een schijnbaar neutrale ruimte te plaatsen, verwijdert Mahmood ze uit de sociale context waarin ze normaal gesproken hun gang gaan. In de daaropvolgende opnames portretteert de camera vanuit een vast standpunt individuele dragers die onbeweeglijk staan en in de verte staren, geaccentueerd door een helder zijlicht dat herinnert aan de portretkunst uit de Gouden Eeuw. Door de bewegingen van de mannen te vertragen laat Mahmood de voorwerpen die ze dragen centraal staan in de film, op een gelijk niveau met de dragers.
Hoewel ze waardevolle persoonlijke goederen transporteren, blijven de dragers – die herkenbaar zijn door de cijfers die op de achterkant van hun uniformen gestikt zijn – in de ogen van hun klanten vaak onzichtbare tussenpersonen. Voor velen van hen is dit de eerste keer dat ze gefilmd worden, en Mahmood toont dit ontdekkingsproces door de eerste takes van de meeste scènes in de film te integreren. De kunstenaar omhelst de ongeplande toevalselementen die de opnamen bevatten, zoals het zweet dat van de gezichten van de dragers druppelt en vliegen die om hen heen zoemen.
Mahmood beschouwt kunst als een onbegrensde manier van leven en wil niet gebonden zijn aan een studio op een specifieke plek. Met Monument of Arrival and Return ontwikkelt hij een nieuw model voor het maken van kunst op afstand, dat mogelijk wordt gemaakt door grotere mobiliteit en snelle communicatie. Deze productiewijze staat echter in schril contrast met de dagelijkse werkelijkheid van zijn hoofdrolspelers, werkzaam onder slechte omstandigheden die de laatste honderd jaar nauwelijks zijn veranderd. Mahmood erkent dat de dragers, terwijl ze zich voortdurend van de ene locatie naar de andere verplaatsen, ‘personen [blijven] die bewegen maar niet gaan’. Ze komen voortdurend aan en keren continu terug.
Over de kunstenaar
Basir Mahmood (1985, Pakistan) heeft gestudeerd aan de Beaconhouse National University in Lahore en was in 2011 een jaar lang fellow aan de Academie Schloss Solitude in Stuttgart. Van 2016 tot 2017 was hij artist-in-residence aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Zijn werk is bij wereldwijd op verschillende locaties vertoond, waaronder Palais de Tokyo, Parijs; Broad Art Museum aan de Michigan State University, East Lansing; de Asia Pacific Triennial in de Queensland Art Gallery, Brisbane; het National Museum of Modern Art, Tokyo; en op de Biënnale van Sharjah, de Biënnale van Yinchuan en de Moscow International Biennale for Young Art.