colin mccahon - a question of faith

De tentoonstelling ‘Colin McCahon – A Question of Faith’ is het eerste grote overzicht van de Nieuw Zeelandse schilder Colin McCahon op het westelijk halfrond. In 1996 was al werk van McCahon te zien in de erezaal van het Stedelijk tijdens de tentoonstelling Under Capricorn - The World Over.

Merkwaardig genoeg is McCahon, die in Nieuw-Zeeland en Australië legendarisch is, in Europa vrijwel onbekend. Colin McCahon (Timaru 1919 – 1987 Auckland, Nieuw- Zeeland) zou de Van Gogh van Australasia genoemd kunnen worden. Hij is de eerste belangrijke schilder uit dat deel van de wereld. Ook zijn activiteiten als leraar en museumconservator staan, vooral sinds zijn dood, volop in de belangstelling.

Centraal in McCahons oeuvre staan het onderzoek naar de ware aard van het geloof en zijn eigen spirituele ervaring en ontwikkeling. Daarnaast poogde hij zich te verhouden tot het ‘modernisme’ en de abstracte kunst. Hij was zeer begaan met het milieu en ging een engagement aan met de cultuur van de Maori. In zijn werk reageerde McCahon op de zich steeds veranderende wereld, zowel op een persoonlijk als universeel niveau.

De 77 werken in de tentoonstelling zijn geselecteerd uit zijn hele oeuvre, vanaf eind jaren 30 tot begin jaren 80, met duidelijk te onderscheiden stilistische periodes. De presentatie is lineair en chronologisch, zodat het publiek McCahons ontwikkeling kan volgen. Landschap en religie – in het bijzonder de taal van de Bijbel – zijn constante factoren in zijn werk.

McCahon poogde voortdurend de maatschappij van na de Tweede Wereldoorlog een visueel pakkende uitdrukking te geven. Daarbij maakte hij gebruik van de bestaande beeldtaal en opvattingen van de westerse, Joods-Christelijk artistieke traditie, die hij ‘moderniseerde’. Zo ontwikkelde hij een schilderkunst die in het midden van de 20ste eeuw deze uitgangspunten kon overbrengen aan een publiek in een klein geïsoleerd land.

Zijn behoefte te communiceren bracht hem er eind jaren 50 toe het figuratieve beeld te vervangen door woorden. McCahons interesse in de aard van de Christelijke spiritualiteit strekte zich uit tot de vraag hoe in de 19de eeuw de Maori in Nieuw Zeeland hadden gereageerd op hun ‘bekering’ en hoe die had geleid tot hun eigen hybride vorm van Christendom.

Vanaf de vroege jaren 60 functioneert ook het landschap als een metafoor voor de tocht van het leven. In 1966 vond McCahon een thema dat precies bij zijn idee daarover paste: De Kruiswegstaties. Dit thema bleek geschikt om in een steeds abstractere formele taal het voorbijgaan van de tijd te combineren met de – symbolische – betekenis van getallen. Pas in zijn laatste werken liet McCahon het landschap weg. Er bleven slechts grote, niet opgespannen noch ingelijste zwarte doeken over, als schoolborden met witte letters, over de betrekkelijkheid van het tijdelijk bestaan. Vanuit de westerse kunst gezien zijn deze late werken van McCahon het meest origineel en authentiek.

In de loop van de tijd ontwikkelde McCahon zich vanuit een positieve instelling via een periode van twijfel tot een gevoel van totale wanhoop. Wat op het eerste gezicht het naïeve werk van een religieuze gelovige uit een afgelegen provincie lijkt, blijken de exploraties te zijn van een twijfelaar wiens vragen en zorgen een veel bredere betekenis hebben. Ze voegen een dimensie toe aan onze visie op het naoorlogs modernisme.

Bij de tentoonstelling verschijnt een Engelstalige catalogus (+ Nederlandse bijlage) met teksten van William McCahon (zoon van Colin), Marja Bloem (conservator schilder- & beeldhouwkunst bij het Stedelijk en organisator van de tentoonstelling), Murray Bail, Francis Pound en een voorwoord door Rudi Fuchs. In het boek is een uitgebreide biografie opgenomen, samengesteld door Marja Bloem en Martin Browne. Uitgever is Craig Potton Publishing, Nelson New Zealand.

Na Amsterdam reist de tentoonstelling door naar de City Gallery Wellington (7 december - februari 2003), Auckland Art Gallery (9 maart - 29 juni 2003), National Gallery of Victoria, Melbourne (juli - september 2003) en The Gallery of New South Wales, Sydney (15 november 2003 - 16 januari 2004). De opening in het Stedelijk is op vrijdag 30 augustus om 17.00 uur.
Voor een overzicht van Colin McCahons oeuvre, zie ook www.mccahon.co.nz

Tentoonstelling en tournee zijn georganiseerd door Stedelijk Museum Amsterdam met steun van de Auckland Art Gallery Toi o Tamaki, New Zealand, en worden ondersteund door Creative New Zealand