JODI

Joan Heemskerk en Dirk Paesmans, die vanaf begin jaren 1990 samenwerken onder de naam JODI, behoren tot de eerste golf kunstenaars die in hun werk reageerden op de opkomst van internet. Met gebruikmaking van een groot arsenaal aan nieuwe media haalt JODI programmeerconventies onderuit en mikt op de grootst mogelijke chaos en verstoring. Het doel is de ondoorzichtige logica te onthullen van de besturingssystemen waar onze computers op draaien. Wie zich inlaat met hun kunst wordt gevraagd kritisch na te denken over hoe de toenemende invloed van het bedrijfsleven op internet de relatie tussen gebruikers en online platforms heeft veranderd. Met hun interactieve werk \/\/iFi vestigt JODI de aandacht op de steelse infiltratie van geolocatie-software in ons dagelijks leven door bezoekers in staat te stellen de mobiele-telefoonsignalen om hen heen te traceren. Men wordt gevraagd in te loggen op een wifi-netwerk via de nodes die in de hele expositieruimte prominent staan opgesteld en de bezoekers er nadrukkelijk op wijzen dat ze in de gaten worden gehouden. Eenmaal aangesloten zien ze de mobiele telefoons rondom hen in de vorm van merknamen, codes, kleuren en vormen. JODI maakt hier gebruik van geolocatie-technologie zoals Google deze gebruikt om live-informatie over site-bezoek, wachttijden en de gemiddelde duur van een bezoek door te spelen aan lokale bedrijven. Hoewel veel mensen blij zijn dat ze over deze informatie kunnen beschikken, wijzen de kunstenaars erop dat Google heimelijk al deze data ontfutselt aan hun gebruikers zonder ze daarover in te lichten of te vertellen waarvoor die kunnen worden gebruikt. Met \/\/iFi wordt de gebruiker die anderen in de gaten houdt tegelijkertijd zelf door anderen gemonitord.

\/\/iFi maakt niet alleen inzichtelijk met welke middelen het bedrijfsleven onze bewegingen in kaart brengt, maar ook hoe het wijdverbreide, niet-aflatende gebruik van mobiele apparatuur heeft geleid tot een fundamenteel andere relatie tot ruimte. Geolocatie-technologie laat de on‑ en offline ruimte versmelten doordat het verkeer op een werkelijk bestaande locatie weergeeft op een corresponderende digitale kaart. Ook tracking en geografische positionering van lichamen aan de hand van mobiele-telefoonsignalen maken informatie plat; individuen worden omgezet in ruwe data. Verschillen in etniciteit, gender, maatschappelijke positie, seksuele geaardheid en opleidingsniveau worden niet weergegeven – het enige waarmee mensen worden geïdentificeerd is het merk van hun telefoon, wat duidelijk maakt dat ze in de eerste plaats worden gezien als consument. Hoewel JODI zich bezighoudt met prangende politieke vraagstukken, nemen ze geen uitgesproken standpunt in en laten ze liever op directe wijze zien hoe de computersystemen om ons heen functioneren en plaatsen ze vraagtekens bij de voorgeschreven manier waarop gebruikers door bedrijven worden aangezet de techniek te gebruiken. \/\/iFi is in die zin niet alleen een nieuwe manier om onze fysieke en sociaal-politieke positie als mobiele-telefoongebruikers in beeld te brengen, maar ook een unieke benadering van site‑specifieke kunst.