Nalini Malani: Transgressions
Tentoonstelling — 18 mrt t/m 17 jun 2017
In het voorjaar van 2017 is in het Stedelijk Museum de tentoonstelling Nalini Malani: Transgressions te zien. Hart van de tentoonstelling is de installatie Transgressions, een eigenzinnige combinatie van schilderij, video en bewegende schaduwen, door Malani ‘video/shadow play’ genoemd. In samenspraak met Malani is voor de tentoonstelling een aantal additionele werken geselecteerd. Deze werken voorzien de thema’s en vele verwijzingen naar literaire en klassieke bronnen in Transgressions van een context.
Nalini Malani (1946, Karachi) is een kunstenaar die op unieke wijze een diversiteit van media combineert om haar politieke engagement onder de aandacht te brengen. Zelf een vluchteling door de scheiding van India en Pakistan, is haar werk doortrokken van thema's als migratie, globalisering, armoede en de onderdrukking van vrouwen: hedendaagse thema’s die veelal worden gecombineerd met klassieke literaire en mythologische verhalen.
Het hart van de tentoonstelling wordt gevormd door de installatie Transgressions, een eigenzinnige combinatie van schilderij, video en bewegende schaduwen, die Malani oormerkt als ‘video/shadow play’ (in het Nederlands vertaald als ‘video/schaduw spel’). Het werk bestaat uit vier cylinders van mylar plastic die Malani van binnen heeft beschilderd (de zogenaamde ‘reverse painting’ techniek). Deze cylinders draaien langzaam in het rond, met vier rotaties per minuut, en worden doorkruist door drie beamers die video’s projecteren op de muur.
Transgressions is rijk aan verhaallijnen. De exotisch ogende videoprojecties beginnen met een blanke huid waar de schaduwen van de mylar schilderingen als bewegende tatoeages een spel vormen, waarna ze overgaan tot kleurrijke bewerkte segmenten van Bollywood films en een regen van de uitputtende diversiteit van Indiase talen die langzaamaan aan het verdwijnen zijn omdat niemand ze meer op school leert. Op de cylinders zien we in Kalighat geschilderde stijl ondermeer een blanke jager gezeten op een olifant, de vrouwelijke god Durga en twee boksende figuren die Pakistan en India voorstellen, verwikkelt in een immer aflatende strijd.
In de voorgedragen tekst, waarin de impact van de globalisering wordt benoemd, stelt een terugkerende vrouwenstem ‘I speak orange, I speak blue’ wat refereert aan de oprukkende mobiele providers in India (‘Orange’ was de marktleider in mobiele telefonie in de tijd waarin het werk ontstond en propageerde zijn diensten voor een bedrag dat gelijk stond aan het goedkoopste snacks in India). Daarnaast vraagt een kinderstem aan haar moeder of ze alsjeblieft naar ‘English school’ mag waarmee Malani het gevoel benoemt dat overheerst in India dat zonder een goede beheersing van de Engelse taal, je het niet redt in de samenleving van de toekomst.
Extra werken
Voor de tentoonstelling is in samenspraak met Malani een selectie van additionele werken gemaakt waarin de thema’s en vele verwijzingen naar literaire en klassieke bronnen in Transgressions van een context wordt voorzien. Daarnaast wordt het ontstaan van haar bijzondere multimediale praktijk getraceerd: vanaf de films uit de jaren 60/70, video’s en theaterstukken uit de jaren 90 tot haar ‘reverse paintings’ en kunstenaarsboeken van de periode 1991/2016.
Een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling wordt gevormd door een muurtekening die Malani in de week voor de opening zal aanbrengen. Muurtekeningen zijn op dit moment een zeer actueel medium, met name onder een nieuwe generatie Indiase maar ook Westerse kunstenaars. Het werd voor Malani echter als sinds 1991 een belangrijk medium om het publiek te confronteren met beelden buiten de schilderlijst en onder te dompelen in haar wereld: ze vormen daarmee ook een eerste stap in de ontwikkeling van de latere immersieve schaduwinstallaties. In de muurtekening in het Stedelijk zal Malani haar kritische verbeelding van ondermeer de huidige migratiecrisis combineren met haar fascinatie voor literaire en mythologische verhalen waarin vrouwen een belangrijke rol spelen (o.a. Medea, Cassandra en Sita).
In het laatste weekend van de tentoonstelling zal de muurtekening, zoals gebruikelijk bij Malani, verdwijnen door een Erasure Performance. De performance vindt dit keer plaats in twee delen (deel 1 op zaterdag 17 juni en deel 2 op zondag 18 juni). Het is de intentie van de kunstenaar om de performance door een onverwacht persoon te laten plaatsvinden op een voor het publiek onverwacht tijdstip.
Publieksprogramma
GALLERY TALK, 26 apr 2017
Margriet Schavemaker
Taal: Nederlands
Locatie: Tentoonstellingsruimte
GALLERY TALK, 3 mei 2017
Sudeep Dasgupta
Taal: Engels
Locatie: Tentoonstellingsruimte
GALLERY TALK, 10 mei 2017
Mieke Bal
Taal: Nederlands
Locatie: Tentoonstellingsruimte
Theorie
Het werk van Malani nodigt frequent uit tot theorievorming door wetenschappers als Andreas Huyssen en Claudia Bentien. Een belangrijke aanleiding voor deze tentoonstelling vormde de lijvige publicatie In Media Res. Inside Nalini Malani’s Shadow Plays (Hatje Cantz, 2016) van emeritus hoogleraar literatuurwetenschappen Mieke Bal, waarin een van de hoofdstukken volledig gewijd is aan Transgressions.
Internationale context
Malani’s werk wordt wereldwijd getoond. In 2016 had zij een ondermeer een tentoonstelling in de ICA Boston (juni 29 – oktober 16, 2016) (waarbij Bal’s publicatie eveneens als catalogus functioneerde). In het najaar van 2017 organiseert het Centre Pompidou in Parijs een retrospectief dat daarna zal doorreizen naar Castello di Rivoli in Turijn.