facts, fictions and stories - twee projecten van broomberg & chanarin

Eerste solotentoonstelling in Nederland van de Zuid Afrikaanse fotografen Adam Broomberg (Zuid Afrika, 1970) en Oliver Chanarin (1971, Groot Brittannië).

Het Stedelijk Museum CS presenteert twee indrukwekkende projecten van dit fotografenduo, in totaal meer dan zeventig foto’s van groot formaat. Hun meest recente werk ‘Chicago’ (2006) toont verschillende aspecten van oorlog en propaganda in Israël. De serie ‘Mr. Mkhize’s Portrait’ (2004) werpt een blik op Zuid Afrika, tien jaar na de apartheid. De foto’s, veelal portretten, zijn gecombineerd met teksten en interviews en geven ons een overtuigend beeld van de sociale veranderingen en de complexiteit van het dagelijkse leven in dit land. Beide projecten zijn niet alleen treffende reportageseries, zij leveren ook een belangrijke bijdrage aan de discussie binnen de documentaire fotografie. 

Broomberg en Chanarin richten met hun werk de aandacht op het achterliggende proces bij de totstandkoming van een foto. Zo onderzoeken zij in ‘Mr. Mkhize’s Portrait’ onder andere de immer problematische relatie tussen de fotograaf en de gefotografeerde en stellen zij met ‘Chicago’ de frictie tussen werkelijkheid en fantasie aan de orde.

De fotografen werkten voor het eerst samen in de jaren negentig, bij het magazine COLORS, uitgegeven door Benetton. Als redacteuren onder Oliviero Toscani zagen zij honderden foto’s per dag langskomen, waarvan de identiteit van de afgebeelde personen voor hen altijd onbekend bleef. Toen zij in 2000 de mogelijkheid kregen het magazine op een andere manier in te vullen, besloten zij dit probleem van representatie aan te pakken en alleen nog een foto te publiceren wanneer er contact was geweest met de gefotografeerde. In plaats van foto’s af te nemen, maakten zij de fotoseries zelf en reisden zo de hele wereld rond om twaalf hedendaagse getto’s vast te leggen in woord en beeld. Dit resulteerde tevens in het boek Ghetto, met series van onder andere een zwaarbeveiligde gevangenis in Zuid Afrika en een chique gated community voor bejaarden in de Verenigde Staten.

Het project stelt ons interessante vragen over de rol van de fotografie bij het waarnemen van de wereld en de wijze waarop het medium een onderwerp representeert. Beide fotografen hebben een heel zakelijke manier van vastleggen, zonder een overdreven kunstzinnige insteek. Wat hun werk zo bijzonder en uniek maakt is het feit dat zij ons met hun foto’s prikkelen om over dit soort vragen na te denken, zonder vervolgens kant en klare antwoorden te geven.

Het duo, nu woonachtig in Londen, groeide op in Zuid Afrika. Voor de fotoserie ‘Mr. Mkhize’s Portrait’ keerden zij daarheen terug en legden vast hoe het leven er voor verschillende bevolkingsgroepen uitziet, tien jaar na de apartheid. Door middel van indrukwekkende portretten en interviews tonen ze ons de tegenstellingen, mogelijkheden en problemen van dit complexe land. Zo verzamelden zij boeiende impressies van mensen en hun gedrag, op plaatsen met een grote politieke of sociale onrust. Ze zijn hierbij niet alleen goed op de hoogte van de historische gebeurtenissen, maar ook van de ontwikkelingen in de fotografie en weten hun eigen werk in de fotografische traditie te plaatsen.

De serie ‘Chicago’ lijkt in eerste instantie een fotografisch verslag van een door de oorlog verwoest Palestijns dorp. Bij nader inzien blijkt het echter om een Israëlisch trainingskamp te gaan, waar het leger op een zeer realistische wijze de dagelijkse praktijk van het Palestijns conflict nabootst. Broomberg en Chanarin, beiden met een Joodse achtergrond, fotografeerden Israëlische ‘sniperholes’ en Palestijnse precisiebommen gecamoufleerd als alledaagse voorwerpen.

Ook bezochten zij Mini Israel, een reusachtig schaalmodel van de belangrijkste plaatsen in Israël, gemaakt als toeristische attractie. Door de beelden van dit Madurodam van Israël te plaatsen naast foto’s van echte landschappen, komen hun fotografische thema’s samen. Wat is werkelijkheid? Wat is fantasie? En hoe kun je zulke paradoxen binnen een land representeren? Het Israël zonder opgeblazen bussen blijkt een schaalmodel, de onschuldige landschappen die we zien, zijn aangelegd op kapot geschoten Palestijnse nederzettingen.

Voorafgaand aan de opening vindt er in Stedelijk Museum CS een presentatie plaats door beide fotografen. 

Publicaties
In november 2006 verschijnt het boek Chicago bij uitgeverij steidlMACK met beeld en tekst van Adam Broomberg en Oliver Chanarin en een essay door Eyal Weizman. Het boek zal verkrijgbaar zijn in de museumwinkel (ISBN: 3-86521-307-3). Het boek Mr. Mkhizi’s Portrait is ook in de museumwinkel te koop (ISBN: 1-904563-00-7).
In Stedelijk Museum Bulletin 5, 2006 is een artikel van Daphne Hogeweg opgenomen over de tentoonstelling ‘Facts, Fictions and Stories’. 

Voor meer informatie over Broomberg en Chanarin, zie: www.choppedliver.info

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Capi Lux Vak.

Met dank aan de British Council voor financiële ondersteuning.