Anselm Kiefer
Sag mir wo die Blumen sind
Tentoonstelling — 7 mrt t/m 9 jun 2025
Voor het eerst in hun geschiedenis bundelen het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Gogh Museum hun krachten voor één grote tentoonstelling van een van de belangrijkste kunstenaars van onze tijd: Anselm Kiefer. Als bezoeker kun je met één kaartje twee musea bezoeken.
Groots, aangrijpend en actueel: Kiefer maakt duidelijk hoe kostbaar de menselijke verbeelding nog altijd is – en hoe noodzakelijk het is die te koesteren.
Kiefer + collecties Van Gogh Museum &
Stedelijk Museum
Kiefer + volledige toegang Stedelijk Museum
De tentoonstelling in het Stedelijk is alleen te bezichtigen in combinatie met de tentoonstelling van Anselm Kiefer in het Van Gogh Museum. Wees u ervan bewust dat ook Museumkaarthouders een tijdslot nodig hebben en een toeslag betalen.
Twee musea, één tentoonstelling
Deze tweeluikstentoonstelling plaatst Kiefer in het middelpunt van de belangstelling, belicht op unieke wijze de speciale band van de kunstenaar met het werk van Vincent van Gogh en toont voor het eerst alle geliefde werken van Kiefer uit de collectie van het Stedelijk - een museum dat een centrale rol heeft gespeeld in zijn carrière. Op beide locaties is ook nieuw, nog niet eerder tentoongesteld werk van de kunstenaar te zien, waaronder het immense en adembenemende titelwerk van de tentoonstelling: Sag mir wo die Blumen sind.
Kiefer in het Van Gogh
De presentatie in het Van Gogh Museum toont de blijvende invloed van Vincent van Gogh op het werk van Kiefer. Op zeventienjarige leeftijd won Kiefer een reisbeurs en koos hij ervoor om de route van Van Gogh van Nederland naar België en Frankrijk te volgen. Van Gogh en zijn werk zijn een belangrijke inspiratiebron voor hem gebleven. De tentoonstelling toont niet eerder getoonde schilderijen van Kiefer in combinatie met enkele belangrijke werken van Van Gogh.
Kiefer in het Stedelijk
De presentatie in het Stedelijk richt zich op Kiefers nauwe band met Nederland, in het bijzonder op de band van de kunstenaar met het museum. Het Stedelijk verwierf Innenraum (1981) en Märkischer Sand (1982) vroeg in de carrière van de kunstenaar en organiseerde een veelgeprezen solotentoonstelling van zijn werk in 1986. De huidige tentoonstelling is niet alleen een kans om alle werken uit de collectie van het Stedelijk samen te zien, maar ook om oog in oog te staan met Kiefers recentere, niet eerder getoonde schilderijen. Ook maakte Kiefer voor het Stedelijk twee nieuwe installaties: het indrukwekkende titelwerk Sag mir wo die Blumen sind, dat de gehele omloop van de historische trap beslaat, en Steigend, steigend, sinke nieder, waarin foto’s uit het archief van de kunstenaar in strips van het plafond naar beneden dwarrelen, als loden filmrollen.
Over Kiefer
Anselm Kiefer (1945, Donaueschingen, Duitsland) werd geboren net voordat de Tweede Wereldoorlog eindigde – als kind speelde hij in de ruïnes van het naoorlogse Duitsland. Kiefer was een van de eerste Duitse kunstenaars die eind jaren 60 in monumentale en schurende werken de beladen Duitse geschiedenis onder de loep nam, wat hem in zijn vaderland op veel kritiek kwam te staan. In Nederland werd zijn werk als eerste op waarde geschat door verzamelaars en musea als het Stedelijk. Later zou Kiefer juist veel waardering oogsten omdat hij blootlegde wat onbesproken bleef. Onderwerpen als geschiedenis, mythologie, filosofie, literatuur, alchemie en het landschap zijn terugkerende thema’s in zijn werk.
Sag mir wo die Blumen sind
De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het anti-oorlogslied "Where have all the flowers gone?" van de Amerikaanse folkzanger en activist Pete Seeger uit 1955. Het werd beroemd in de Duitse vertolking van Marlene Dietrich in 1962. In Kiefers nieuwe installatie in het Stedelijk Museum Sag mir wo die Blumen sind, verwerkte hij onder meer verf, klei, uniformen, gedroogde rozenblaadjes en bladgoud. Het werk symboliseert de absurditeit en vergankelijkheid van het bestaan, de cyclus van leven en dood, maar ook de verbinding tussen hemel en aarde. De bloemen uit de titel zijn ook een verwijzing naar de Zonnebloemen (1889) van Vincent van Gogh en naar recente landschappen van Kiefer, die voor het eerst te zien zullen zijn in de tentoonstelling.
Credits
1. Anselm Kiefer, Sag mir wo die Blumen sind (detail), 2024, Emulsie, olie, acryl, schellak, bladgoud, sediment van elektrolyse, klei, gedroogde bloemen, stro, textiel, staal, houtskool en collage van doek op doek. Copyright: Anselm Kiefer. Foto: Atelier Anselm Kiefer.
2. Anselm Kiefer, Sag mir wo die Blumen sind, 2024. Met dank aan de kunstenaar en White Cube. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Photo: Peter Tijhuis
3. Anselm Kiefer, De sterrennacht, 2019. © Anselm Kiefer. Foto: Georges Poncet
4. Vincent van Gogh, Korenveld met kraaien, 1890, olieverf op doek, 50,5 x 103 cm, collectie Van Gogh Museum (Vincent van Gogh Stichting)
5. Anselm Kiefer, Untitled, 1989 & Voyage au bout de la nuit, 1990. Collectie Stedelijk Museum Amsterdam. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Foto: Michael Floor
6. Anselm Kiefer, Sag mir wo die Blumen sind (2024), installatieoverzicht in studio, Croissy, Frankrijk. Emulsie, olie, acryl, schellak, bladgoud, sediment van elektrolyse, klei, gedroogde bloemen, stro, textiel, staal, houtskool en collage van doek op doek. Copyright: Anselm Kiefer. Foto: Nina Slavcheva
7. Anselm Kiefer, Innenraum, 1981. Collection Stedelijk Museum Amsterdam. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Photo: Michael Floor
8. Anselm Kiefer, Beilzeit - Wolfzeit, 2019. Met dank aan de kunstenaar & Gagosian Gallery. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Foto: Michael Floor
9. Anselm Kiefer, Sag mir wo die Blumen sind, 2024. Met dank aan de kunstenaar en White Cube. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Photo: Peter Tijhuis
10. Anselm Kiefer, Märkischer Sand, 1982. Collectie Stedelijk Museum Amsterdam. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Foto: Michael Floor
11. Anselm Kiefer, Steigend, steigend, sinke nieder, 2024. Met dank aan de kunstenaar & White Cube. In Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, Stedelijk Museum Amsterdam & Van Gogh Museum, 2025. Foto: Michael Floor
De tentoonstelling Anselm Kiefer – Sag mir wo die Blumen sind is georganiseerd door het Van Gogh Museum en Stedelijk Museum Amsterdam in samenwerking met de kunstenaar. De tentoonstelling is samengesteld door Emilie Gordenker en Edwin Becker van het Van Gogh Museum, en door Leontine Coelewij van het Stedelijk Museum Amsterdam.
Het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Gogh Museum danken hun hoofdpartner Vrienden Loterij en gezamenlijke partners:
Het Stedelijk Museum Amsterdam dankt de begunstigers van het Stedelijk Museum Fonds en zijn hoofdpartner Gemeente Amsterdam.
