Thinking Kirchner and Nolde: Expressionism. Colonialism 

Kirchner en Nolde: Expressionisme. Kolonialisme

SYMPOSIUM
25 november 2021 in Stedelijk Museum Amsterdam
26 november 2021 in Museum Volkenkunde, Leiden

In samenwerking met Research Centre for Material Culture, dat onderdeel is van het Nationaal Museum van Wereldculturen.

Afgelopen september opende in het Stedelijk Museum de drukbezochte en veelbesproken tentoonstelling Kirchner en Nolde: Expressionisme. Kolonialisme. Eind november is er een wetenschappelijk symposium dat het Stedelijk organiseert in samenwerking met het Research Centre for Material Culture: Thinking Kirchner and Nolde: Expressionism. Colonialism - On the Relationship Between the Modern and Contemporary Art Museum and the Ethnographic Museum.

KIRCHNER EN NOLDE: EXPRESSIONISME. KOLONIALISME
In de tentoonstelling wordt de kunst van Kirchner en Nolde, met zijn knallende kleuren en spontane penseelstreken, gepresenteerd binnen de context van de koloniale werkelijkheid waarin deze is ontstaan. De mensen, landschappen en objecten die Kirchner en Nolde op onconventionele wijze neerzetten, staan in de tentoonstelling centraal. Te zien is werk van deze expressionisten naast foto’s, affiches, boeken, documentair materiaal uit de periode tussen ca. 1908 en 1918, samen met werk van vele buiten-Europese kunstenaars.

DOORGESLAGEN WOKE-DENKEN
De recensies van de tentoonstelling, kritische en lovende, geven bijna allemaal uiting aan het ongemak dat recensenten ervoeren tijdens hun bezoek. Parool kopte: “[dit is] het begin van het einde van het kunstmuseum”, Telegraaf zei: “De schilders zijn de jongste slachtoffers van het doorgeslagen woke-denken.“ Terwijl NRC stelt: “Vragen stellen, ook schurende, houdt kunst levend” en De Groene schrijft: "De tentoonstelling (...) is een oefening in het kijken (…) door de ogen van nu. Spreken over het wereldbeeld van toen, met woorden die recht doen aan de inzichten van vandaag.”

ONOPGELOSTE, ETHISCHE VRAAGSTUKKEN
Ook in recensies van de tentoonstelling Gauguin en Laval op Martinique, drie jaar geleden in het Van Gogh Museum, hadden critici moeite met het plaatsen van moderne kunst in een koloniale context. Deze reacties onderstrepen nog altijd onopgeloste, ethische vraagstukken, zoals: wat is het verschil tussen beeldende kunst en etnografie, zowel in de benadering door musea zelf als in de manier waarop bezoekers de werken bekijken? Hoe legt een tentoonstelling over Kirchner en Nolde uiteindelijk bloot dat zoveel van onze schoonheidsnormen voortgekomen zijn uit een geracialiseerde manier van kijken? Ten koste van wie onderwijzen we ons publiek? En hoeveel moeten we lezen, kijken of luisteren als we ons voorbereiden op een bezoek aan een kunstmuseum?

ROL VAN HET MUSEUM
In het symposium komt aan bod hoe we hedendaagse en moderne kunst en design beter als materiële cultuur kunnen begrijpen en wat de rol van het museum voor hedendaagse kunst is bij het tentoonstellen van moderne kunst. Bevestigde sprekers zijn onder andere: Dorthe Aagesen, Beatrice von Bormann, Maite van Dijk, Stéphanie Leclerc-Caffarel, Tessa Mars, Enotie Ogbebor, Elena Schroll en Nicolas Thomas.

Tickets voor het symposium zijn via de website verkrijgbaar.

Het Stedelijk werkt voor dit symposium samen met het Research Centre for Material Culture (RCMC), het onderzoeksinstituut van het Tropenmuseum (Amsterdam), Museum Volkenkunde (Leiden), Afrika Museum (Berg en Dal) en het Wereldmuseum (Rotterdam) dat dient als centraal punt voor onderzoek naar etnografische collecties in Nederland.

Met dank aan het Goethe Institut.

NOOT VOOR DE REDACTIE:
U bent als journalist welkom om het symposium bij te wonen, er is er een beperkt aantal perskaarten beschikbaar. Indien u interesse heeft kunt u zich melden via pressoffice@stedelijk.nl