In memoriam
Pieter Sanders (1938-2018)
Nieuws — 11 jul 2018
Afgelopen week overleed Pieter Sanders op tachtigjarige leeftijd in zijn woonplaats Haarlem.
Ruim veertig jaar volgden Pieter en Marieke Sanders de hedendaagse kunst op de voet. Als verzamelaars lieten ze zich graag verrassen door overwegend jonge kunstenaars. Hun privécollectie weerspiegelt een grote diversiteit aan opvattingen en ontwikkelingen, en schetst een tijdsbeeld van de Amsterdamse galeriewereld. Enkele jaren geleden schonk het echtpaar meer dan honderd werken aan het Stedelijk Museum Amsterdam.
“Onze verzameling is geleidelijk gegroeid, als een onvermijdelijkheid.” Pieter Sanders groeide op met kunst om zich heen en erfde zijn verzameldrift van zijn ouders. Al vanaf het begin hingen hij en Marieke hun huis vol hedendaagse kunst, eerst nog geleend van zijn ouders, maar al snel vervangen door eigen aankopen. In de late jaren zeventig kocht het echtpaar werk van jonge, opkomende kunstenaars als Fons Brasser, Sjoerd Buisman en Auke de Vries. Dit principe hielden ze de afgelopen veertig jaar vast. Zo volgden er aankopen van Ryan Gander, Paulien Oltheten en Michael Raedecker, toen die aan het begin van hun carrière waren en nog voor zij gevestigde kunstenaars werden. De intuïtieve manier van aankopen van Pieter en Marieke Sanders leidde tot een diverse en eigenzinnige verzameling. Hun collectie geeft blijk van hun betrokkenheid bij kunst en kunstenaars en een voorkeur voor experiment, speelsheid, avontuur.
“Een van onze belangrijkste selectiecriteria is dat een kunstwerk door de voordeur moet passen, ook al is de verzameling inmiddels veel te groot voor ons huis.” In steeds wisselende opstellingen plaatsten Pieter en Marieke Sanders hun aanwinsten in hun huis en nabijgelegen expositieruimte, ‘het pakhuisje’. Het echtpaar gaf regelmatig werk in bruikleen aan musea, maar ontving ook graag gasten over de vloer om met veel enthousiasme en bevlogenheid over de kunst te vertellen. Het ging Pieter en Marieke Sanders niet alleen om de aankleding van hun interieur, maar bovenal om het plezier en de opwinding dat de werken steeds opnieuw bij hen opriepen. Een huis vol kunst als verrijking van het dagelijks leven.
“Een van onze belangrijkste selectiecriteria is dat een kunstwerk door de voordeur moet passen”
In 2013 besloten Pieter en Marieke Sanders een deel van hun collectie te schenken aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Stedelijk Museum Amsterdam. Ze nodigden conservatoren Bart Rutten en Hripsimé Visser uit om een keuze te maken uit hun verzameling. De uiteindelijke selectie omvatte maar liefst 115 werken, waaronder veel foto’s van onder anderen Job Koelewijn, Tracey Moffatt, Johannes Schwartz en Marijke van Warmerdam, maar ook schilderijen van Jan Andriesse en Navid Nuur, sculpturen van David Jablonowski en Remy Jungerman en installaties van Alicia Framis en Amalia Pica. De schenking van Pieter en Marieke Sanders stelt het Stedelijk in staat thematische en monografische clusters in de museumcollectie te verdiepen. De overdracht van de werken – van de geborgenheid van de privé-omgeving naar de museale ruimte – leidde in 2015 tot een boek en een tentoonstelling die zowel die transitie als een nieuwe verankering belichtten. Zorgvuldig en kritisch bewaakte Pieter Sanders de integriteit van dit proces.
Pieter Sanders was een ruimhartige verzamelaar met een onvermoeibaar enthousiasme voor kunst en toonde zich door de jaren heen buitengewoon betrokken bij het Stedelijk Museum. De schenking is voor het museum een schat waaruit regelmatig wordt geput. Hij leeft en zal blijven leven in de steeds weer nieuwe verbanden en contexten die het museum ontwikkelt. Het Stedelijk Museum is naast Marieke, Pieter Sanders daar uiterst dankbaar voor.
Hripsimé Visser, conservator fotografie, Stedelijk Museum Amsterdam
Anne Ruygt, voormalig junior conservator, Stedelijk Museum Amsterdam en samensteller van de tentoonstelling Addition – Schenking Pieter en Marieke Sanders, 2015-2016
De bovenstaande citaten zijn ontleend aan het interview met Pieter en Marieke Sanders in: J. Schwartz, C. Bierens, M. Barnas et al., Object onder/Object Below. Sanders Collection. Pieter & Marieke Sanders, Keulen, 2015 (boek bij de tentoonstelling Addition – Schenking Pieter en Marieke Sanders).