Nieuws — 15 jul 2024

foto van performance, man loopt door twee naakte mensen heen
Live reperformance 'Imponderabilia', 1977/2024, Ulay, Marina Abramović, Stedelijk Museum Amsterdam, 2024. Foto: Peter Tijhuis

Met meer dan 200.000 bezoekers en hoge waarderingscijfers kijkt het Stedelijk terug op de overzichtstentoonstelling van Marina Abramović, die afgelopen zondag de deuren sloot. Het is duidelijk dat Marina Abramović met haar vernieuwende en provocerende kunstwerken nog altijd in staat is om nieuwe generaties aan te spreken. De tentoonstelling trok meer dan 200.000 bezoekers en uit cijfers van onderzoekspartner Motivaction blijkt dat de tentoonstelling uitzonderlijk hoog gewaardeerd werd: gemiddeld met een 8,2, waarbij first-time visitors een 8,4, jongeren een 8,5 en internationale toeristen zelfs een 8,6 gaven. 

Rein Wolfs, directeur van het Stedelijk: “Marina Abramović blijkt na vijftig jaar kunstenaarschap nog altijd in staat om nieuwe generaties te inspireren, en dat is geweldig om te zien. Dat mensen het avontuur durven aan te gaan en zich persoonlijk willen verbinden met haar kunst en de unieke ervaring van live performances opzoeken is welkom in deze versnipperde en digitale tijd. We zijn verschillende genereuze fondsen en begunstigers bijzonder dankbaar dat zij deze tentoonstelling mede mogelijk hebben willen maken.” 

De expositie toonde met 60 sleutelwerken de ontwikkeling van het indrukwekkende oeuvre van Marina Abramović: van haar vroege werk, dat ze maakte in het voormalige Joegoslavië en in Amsterdam, tot de baanbrekende performances met haar partner Ulay en het solowerk waar ze nog steeds actief mee is.  

LIVE PERFORMANCES
Er werden voor het eerst in Nederland vier iconische performances van Marina Abramović uitgevoerd door speciaal door het Marina Abramović Institute opgeleide performers. Uiteindelijk voerden 28 mensen meer dan 1550 uur aan live performances uit, waarvan Imponderabilia (werk met Ulay) (1977) en Luminosity (1997) geheel naakt. Met name Imponderabilia, waarbij je je als bezoeker door een smalle deuropening langs twee naakte performers moest bewegen, maakte diepe indruk op bezoekers.

Een ander hoogtepunt in de tentoonstelling was de meerdaagse uitvoering van The House with the Ocean View (2002), in samenwerking met het Holland Festival. Daarin wordt het menselijk uithoudingsvermogen extreem op de proef gesteld: de performer leefde twaalf dagen en nachten in de tentoonstelling, zich houdend aan strenge regels, waaronder niet eten, niet praten en driemaal daags douchen. De performance creëerde een diepe verbinding met het publiek: bezoekers gingen zitten, raakten ontroerd, namen de tijd om in de energie van de performance op te gaan en kwamen steeds weer terug om te zien hoe het met de performer ging.  

foto van Marina en Jia-Yu tijdens de start van the performance The House with the Ocean View
Foto: Maarten Nauw

REACTIES VAN PERS EN PUBLIEK
De persaandacht voor de tentoonstelling was overweldigend. Naast grote interviews – van NRC, Nieuwsuur en Parool tot Die Welt en Numéro – wijdden geschreven media vaak meerdere stukken aan de tentoonstelling. Zo publiceerde de Volkskrant een lange reportage over de impact die Imponderabilia heeft op performers en bezoekers. Saillant was de reportage van Max Terpstra voor de BNNVARA talkshow Sophie en Jeroen. Hij ging spontaan uit de kleren tijdens zijn gesprek met Marina Abramović over het taboe dat er rust op naaktheid, waarna zijn verhaal de wereld overging en de twee sindsdien bevriend zijn.  

Via social media posts over de tentoonstelling bereikte het museum ruim 4 miljoen views. Bezoekers lieten online veel van zich horen, uit hun reacties bleek een enorme waardering voor Marina Abramović: “Buitengewoon bijzonder”, “Wij vonden deze performance zeer indrukwekkend en hebben er lang over nagepraat” en “I was deeply touched. I still have a gut feeling when I talk about it. But this is how it should be…”.  

foto van publiek die kijkt naar The House with the Ocean View
Foto: LNDWstudio

De tentoonstelling Marina Abramović is georganiseerd door het Stedelijk Museum Amsterdam en de Royal Academy of Arts, Londen en werd samengesteld door Karen Archey en Nina Folkersma van het Stedelijk Museum en door Andrea Tarsia van de Royal Academy of Arts. 

De tentoonstelling was van 16 maart t/m 14 juli 2024 te zien in het Stedelijk Museum, en kwam mede tot stand dankzij de genereuze bijdrage van Art Mentor Foundation Lucerne, het Blockbusterfonds, de begunstigers van de Marina Abramović Circle, Fonds 21, de begunstigers van het Stedelijk Museum Fonds en het Mondriaan Fonds. Mede mogelijk gemaakt door ABN AMRO.

De tentoonstelling zal na het succes in de Royal Academy en het Stedelijk Museum doorreizen naar onder andere Kunsthaus Zürich, Zwitserland, Kunstforum Wenen, Oostenrijk en een venue in Azië.