Jonas Staal wint Prix de Rome Beeldende Kunst 2023
Nieuws — 28 okt 2023
Beeldend kunstenaar Jonas Staal ontving vandaag de Prix de Rome Beeldende Kunst 2023 uit handen van staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media). De prijs werd uitgereikt in aanwezigheid van Koningin Máxima. Staal won de onderscheiding voor de videostudie Empire’s Island. De kunstenaar ontvangt een bedrag van € 40.000,- en de mogelijkheid om deel te nemen aan een residency programma naar keuze. De Prix de Rome is een stimuleringsprijs voor getalenteerde beeldend kunstenaars die op een overtuigende wijze nieuwe inzichten geven in de beeldende kunst in het Koninkrijk der Nederlanden en een bijzondere toevoeging leveren aan de ontwikkeling daarvan.
De jury reikt de Prix de Rome 2023 uit aan Jonas Staal vanwege “zijn compromisloze en gelaagde aanpak en de solide kwaliteit van zijn werk. Zij vinden het bewonderingswaardig hoe Staal met Empire’s Island uit zijn eigen comfortzone treedt.” De jury signaleert dat de kunstenaar met Empire’s Island een nieuwe stap in zijn praktijk zet. Daarnaast roemen ze hoe Staal zijn eigen positie bekritiseerd en “steeds meer zijn eigen medium op artistieke wijze bevraagt.”
De installatie Empire’s Island van Jonas Staal is een video studie die het verhaal vertelt van Ascension Island en de gevolgen van de kapitalistische soevereiniteit genaamd ‘Empire’. Empire’s Island bevat herkenbare elementen uit het documentaire genre, zoals een voice-over en illustratieve grafische elementen die het narratief over Ascension Island ondersteunen. Tegelijkertijd is het een conceptueel werk waarbinnen de documentaire vorm becommentarieerd wordt. “Het werk daagt de bezoeker uit om voortdurend te betwijfelen waar deze naar kijkt. Het maakt ons bewust hoe gemakkelijk onze eigen blik misleid kan worden,” aldus de jury.
Empire’s Island bevat een veelvoud van ideeën met veel specifieke verwijzingen. Soms zijn deze verwijzingen makkelijk te vinden, en soms gaat het om hints en grappen die als verborgen boodschappen of easter eggs verstopt zijn. Ook zonder deze specifieke verwijzingen mee te krijgen blijft het werk volgens de jury sterk overeind. “Dit komt doordat het werk van Staal op veel verschillende niveaus te interpreteren is. Afhankelijk van hoe bekend de toeschouwers zijn met het specifieke onderwerp en de praktijk van Staal zijn er verschillende levels waarop zij het werk kunnen ‘binnenstappen’.”
Josefin Arnell, Ghita Skali en Michael Tedja waren de andere genomineerden voor de Prix de Rome Beeldende Kunst 2023. De jury heeft veel waardering voor de grote inzet in korte tijd van alle genomineerden, maar had wel graag meer experiment gezien.
Alle finalisten zijn beoordeeld op hun oeuvre en het nieuwe werk dat tot stand kwam tijdens een werkperiode van 5 maanden. De nieuwe werken zijn tot 3 maart 2024 is te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam in de Prix de Rome tentoonstelling.
Jonas Staal (1981, Zwolle) onderzoekt in zijn praktijk de relatie tussen kunst, democratie en propaganda. De kunstenaar analyseert en bevraagt de wereld van nu en haar heersende machtsregimes. Via artistieke en theoretische uitingen – waaronder publieke interventies, tentoonstellingen, videostudies en publicaties – probeert Staal tegelijkertijd bij te dragen aan het propageren van alternatieve solidaire werelden.
PRIX DE ROME
De Prix de Rome Beeldende Kunst is dé stimuleringsprijs voor getalenteerde beeldend kunstenaars uit Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. De prijs wordt eens in de 2 jaar uitgereikt met als doel de ontwikkeling van bijzonder getalenteerde beeldend kunstenaars te stimuleren, hun zichtbaarheid te vergroten en daarmee het beeldende kunstveld te blijven actualiseren. De prijs wordt sinds 2012 georganiseerd en gefinancierd door het Mondriaan Fonds. Voor de Prix de Rome Beeldende Kunst 2023 wordt samen gewerkt met het Stedelijk Museum Amsterdam.
JURY
De jury selecteerde Arnell, Skali, Staal en Tedja uit een lijst van 321 kunstenaars die zichzelf voor de prijs hebben aangemeld. De jury van de Prix de Rome 2023 bestaat uit: Ann Demeester (directeur Kunsthaus Zürich), Ahmet Polat (fotograaf en filmmaker; oprichter en directeur van Stichting Studio Polat), Robbert Roos (directeur Kunsthal KAdE, Amersfoort), Femke Herregraven (beeldend kunstenaar en genomineerde 2019), Christina Li (freelance curator en schrijver) en Eelco van der Lingen (directeur Mondriaan Fonds) als voorzitter zonder stemrecht.
TENTOONSTELLING
De tentoonstelling met het werk van Josefin Arnell, Ghita Skali, Jonas Staal en Michael Tedja is tot en met 3 maart 2024 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam.
PUBLICATIE
Op 31 oktober verschijnt de publicatie Prix de Rome Beeldende Kunst 2023, uitgegeven door het Mondriaan Fonds in samenwerking met Jap Sam Books. Naast het juryrapport en een inleiding van curator Amanda Pinatih, bevat het boek een essay van Dominique van Varsseveld en interviews met de genomineerden door Annie Goodner, Hasna El Maroudi, Filipa Ramos en Gean Moreno. Ontwerp: Studio Jeremy Jansen (ned/eng, ISBN 9789076936581, 116 pagina’s, €15,00).